Με μεγάλη καθυστέρηση αντιλήφθηκαν οι Έλληνες ευρωβουλευτές —έπειτα, όπως φαίνεται, από σχετική «διαρροή» και όχι χάρη στη δική τους επιμέλεια— τη νέα προκλητική ενέργεια της γνωστής φιλότουρκης Επιτρόπου Ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας. Η Εσθονή αξιωματούχος, που έχει επανειλημμένα προκαλέσει αντιδράσεις για τη στάση της σε ζητήματα που αφορούν την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο, φέρεται να έδωσε εντολή στα ελεγχόμενα από την ίδια ευρωπαϊκά ερευνητικά και αμυντικά κέντρα —το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA)— να περιλάβουν στις εκθέσεις τους τα κατεχόμενα της Κύπρου υπό την ονομασία «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», αναγνωρίζοντας εμμέσως το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η ενέργεια αυτή, που αποτελεί ευθεία παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκάλεσε σάλο, καθώς για πρώτη φορά επίσημα ευρωπαϊκά έγγραφα φέρονται να αναφέρονται στο ψευδοκράτος ως ανεξάρτητη κρατική οντότητα. Μόνο ύστερα από καταγγελίες και έντονες αντιδράσεις επήλθε η απόσυρση των απαράδεκτων αυτών αναφορών από τις εκθέσεις, όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Το μήνυμα είχε σταλεί: η Ευρωπαϊκή Ένωση, δια της Κάγια Κάλας, δείχνει ανοχή —αν όχι πρόθεση— για τη σταδιακή νομιμοποίηση του κατοχικού μορφώματος στα βόρεια της Κύπρου.
Η υπόθεση αποκάλυψε όχι μόνο τη διπροσωπία των ευρωπαϊκών θεσμών απέναντι στα κράτη-μέλη, αλλά και την αδράνεια της ελληνικής και κυπριακής πλευράς, καθώς στελέχη που υπηρετούν σε καίριες θέσεις στους δύο ευρωπαϊκούς οργανισμούς φαίνεται να μην αντέδρασαν εγκαίρως. Το γεγονός ότι οι αναφορές αυτές πέρασαν αρχικά απαρατήρητες αποκαλύπτει την έλλειψη επαγρύπνησης και συντονισμού των ελληνικών αντιπροσωπειών στα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ, την ώρα που η Άγκυρα αξιοποιεί κάθε θεσμικό ή παραθεσμικό μηχανισμό για να εδραιώσει τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ακόμη και αν οι επίμαχες φράσεις αφαιρέθηκαν τελικά από τα επίσημα ευρωπαϊκά έγγραφα, το πολιτικό και διπλωματικό αποτύπωμα της ενέργειας παραμένει. Η επιλογή των ευρωπαϊκών οργάνων να εντάξουν σε επίσημες εκθέσεις αναφορές που εξισώνουν ένα παράνομο καθεστώς με κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά όχι απλώς ατόπημα, αλλά πράξη επικίνδυνης υπονόμευσης της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής. Η κίνηση αυτή, όπως τονίζουν διπλωματικοί κύκλοι, δεν είναι τυχαία, αλλά εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική «εξομάλυνσης» της τουρκικής κατοχής μέσω θεσμικών παραλείψεων και γλωσσικών μετατοπίσεων.
Το μήνυμα της Ευρώπης προς την Κύπρο και την Ελλάδα ήταν ξεκάθαρο: η ετοιμότητα να συζητηθεί de facto η διχοτόμηση του νησιού και η έμμεση αποδοχή του ψευδοκράτους ως πολιτικής πραγματικότητας. Η προετοιμασία του εδάφους για μια τέτοια αναγνώριση φαίνεται να εξελίσσεται αθόρυβα, μεθοδικά και με την κάλυψη υψηλόβαθμων αξιωματούχων που επικαλούνται τη «ρεαλιστική προσέγγιση» στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Το ερώτημα που πλέον τίθεται είναι αν η ελληνική κυβέρνηση θα επιδείξει την αναγκαία πολιτική αποφασιστικότητα να ζητήσει εξηγήσεις και κυρώσεις για τα στελέχη που εμπλέκονται στους δύο ευρωπαϊκούς οργανισμούς ή αν θα επιλέξει, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν, τη σιωπή και την αποσιώπηση. Γιατί, όπως όλα δείχνουν, πίσω από την «απροσεξία» των τεχνοκρατών, διαφαίνεται ένας προσεκτικά σχεδιασμένος μηχανισμός ευρωπαϊκής δολιοφθοράς σε βάρος της Κύπρου και, κατ’ επέκταση, του ελληνισμού ολόκληρου.
