Η Ελλάδα παρακολουθείται καθημερινά, από όσους επιμένουν να παρατηρούν, με ένα είδος αμήχανου τρόμου. Η χώρα περιπλανιέται μέσα στα «δεύτερα» και τα «τρίτα», χωρίς να παίρνει ποτέ στα σοβαρά τον εαυτό της. Παρά τις μεγάλες περιπέτειες της προηγούμενης δεκαετίας, το έθνος βυθίζεται αλλά ταυτόχρονα χαζογελάει, σαν να μην καταλαβαίνει καν την πραγματική διάσταση των προβλημάτων του.
Στην κορυφή αυτής της σκηνής κυριαρχεί ο επικοινωνιακός ντεκαντάνς, η υπερβολική επίδειξη της εικόνας και η πολιτική πόζα. Το βασικό πολιτικό μήνυμα απουσιάζει εντελώς. Στη θέση του βρίσκεται η φλυαρία, η υπερκινητικότητα και η επίδειξη ότι «κάτι κινείται», χωρίς κανένα σχέδιο για την επόμενη κίνηση στη σκακιέρα της πολιτικής. Ο λόγος, η στρατηγική, η σκέψη για το μέλλον, όλα παραμένουν απούσα, θυσία στην ανούσια ανάγκη να φαίνεται ότι υπάρχει δράση.
Η επιχειρηματική ελίτ, που μέχρι πριν από έναν χρόνο τρόμαζε με την πιθανότητα να ηγηθεί του κόσμου ο Ντόναλντ Τραμπ, σήμερα προσκυνά γονυπετής τον ισχυρότερο της διεθνούς σκηνής. Και το κάνει ανεξαρτήτως αν χρειάζεται να δεχθεί προσκλήσεις που την εξευτελίζουν, να κάνει χειρονομίες υποτέλειας, να δείξει ότι παραμένει στο παιχνίδι της δύναμης. Ο πολιτικός νους, η ανάλυση και η στρατηγική είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα.
Το αισθητήριο για τον κόσμο που αλλάζει, για τη γεωπολιτική και τις διεθνείς ισορροπίες, είναι υπό το μηδέν. Η μοναδική στρατηγική που διακρίνει την επιχειρηματική ελίτ είναι η κεκτημένη ταχύτητα, η ατομική ωφέλεια και η σπουδή για φωτογραφίες με τα νέα αφεντικά, ώστε να αποδειχθεί ότι παραμένουν «ενεργοί» και εντός παιχνιδιού. Οι δημοσιογράφοι άλλοτε κατακεραυνωτές, άλλοτε εντολοδόχοι, σήμερα γλείφουν, κατακεραυνώνουν ή αδιαφορούν, χωρίς καμία αίσθηση συλλογικής μοίρας.
Η πολιτική τάξη της χώρας δεν πάει πίσω. Ο πρωθυπουργός φαίνεται εγκλωβισμένος σε έναν μπιζιμποντισμό εικόνας που δεν αφήνει τίποτα χρήσιμο στο μυαλό του μέσου πολίτη, παρά μόνο παραγοντισμό.
Το πρόγραμμά του είναι μια αλληλουχία διεθνών συναντήσεων με ηγέτες που είτε έχουν αποχωρήσει, είτε προσπαθεί να κερδίσει χρόνο μαζί τους, τηλεοπτικές συνεντεύξεις, συνέδρια με ηθοποιούς, διαλόγους με συγγραφείς, συναντήσεις με αθλητές, τελετές παράδοσης αεροσκαφών στην πυροσβεστική. Ουσιαστικά, η κινητικότητα αυτή δίνει την ψευδαίσθηση μάχης, ενώ στην πραγματικότητα μάχεται με τη σκιά του, σκιωμαχεί, ακολουθεί ένα πρόγραμμα χωρίς αντίπαλο, χωρίς στόχο, χωρίς αντίκρισμα.
Η υπερκινητικότητα αυτή δεν τον αφήνει να σκεφτεί ούτε την ουσία ούτε τη στρατηγική. Οι συνεργάτες του είτε καταστρέφονται από αυτή την ενέργεια είτε γίνονται όργανα της φθοράς που ο ίδιος προκαλεί. Οι δημόσιες δράσεις, από τα τελετουργικά μέχρι τις επικοινωνιακές φούσκες, καταναλώνουν πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο χωρίς να παράγουν αποτέλεσμα. Το άνοιγμα ενός μετώπου για τον Άγνωστο Στρατιώτη, όπως έβαλε ο Σκέρτσος, αποδείχθηκε αστείο.
Τα μετρήσιμα αποτελέσματα μηδενικά. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση κατανάλωσαν χρόνο και κεφάλαιο για έναν εγωισμό, για να νικήσουν κάποια στιγμή, έστω και με φαιδρό τρόπο, κάποιον άλλον, όπως τον Δένδια. Το μόνο που έμεινε ήταν η απόδειξη μιας αποτυχημένης στρατηγικής, που ποτέ δεν υπήρξε.
Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να ασχολείται περισσότερο με τα κουτσομπολιά και τις αντιπαραθέσεις των βουλευτών της παρά με την ίδια την ουσία της πολιτικής. Η αντιπαράθεση για τις δηλώσεις της βουλευτού Ράνιας Θρασκιά για ενδεχόμενη συνεργασία ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ μετατράπηκε σε βασικό θέμα δημόσιου διαλόγου.
Είναι δυνατόν μια υποτιθέμενη μεγάλη παράταξη να παρακολουθεί τι λέει μια βουλευτής αντί να κοιτάζει τα προβλήματα της χώρας; Το ΠΑΣΟΚ παραμένει παραπαίον και ο ΣΥΡΙΖΑ υπό εξαφάνιση, ενώ η πολιτική σκηνή θυμίζει ένα παιχνίδι μικροπολιτικών ανταγωνισμών χωρίς καμία στρατηγική, χωρίς καμία σοβαρή σκέψη για το μέλλον.
Το TikTok αποκαλύπτει ακόμη πιο καθαρά την κατάσταση. Ο πρωθυπουργός και ο Άδωνις αγωνίζονται για likes και views, ενώ influencers όπως η Καρυστιανού κατακτούν αμέτρητα views. Ταυτόχρονα κάνουν την εμφάνισή τους ρωσικά bots και τεχνητή νοημοσύνη, που εισβάλλουν στον ψηφιακό χώρο της επικοινωνίας, σχεδόν ανοιχτά.
Ο Τσίπρας, μετά από δύο χρόνια σιωπής, εμφανίζεται και δίνει απαντήσεις για γεγονότα που αφορούν το προχθές και το αντιπροχθές, ξυπνώντας τραυματικά βιώματα, όπως η πρόταση να αρπάξουν τις οικονομίες των πολιτών μέσα από τις θυρίδες των τραπεζών στα capital controls. Η κυβέρνηση, αντίθετα, έχει απαντήσεις μόνο για το χθες, για μικρά και ασήμαντα ζητήματα, και δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις για το μέλλον.
Σε όλη αυτή την εικόνα, η Ελλάδα ζει στον αστερισμό του ασήμαντου, του ξεπερασμένου και του επαναλαμβανόμενου. Χωρίς μεγάλη σύνθεση, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, σαπίζει και αποσυντίθεται σιωπηρά.
Η χώρα παραμένει εγκλωβισμένη σε μικροπολιτικά παιχνίδια, επιφανειακή πολιτική, επιχειρηματικές υποχωρήσεις και μιντιακή αλλοτρίωση. Η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί αμήχανα. Όσο η κυβέρνηση δίνει μάχες με τη σκιά της και οι συνεργάτες εξαντλούνται σε κενές αντιπαραθέσεις, η χώρα βουλιάζει αθόρυβα.
Οι πολίτες, καθημερινά, παρατηρούν τη μεταμόρφωση της πολιτικής σε θεατρικό παιχνίδι, όπου η επικοινωνία υπερβαίνει την ουσία. Οι μικρές και μεγάλες εικόνες της εξουσίας, οι συνεχείς τηλεοπτικές εμφανίσεις, οι φωτογραφίες και τα tweets, έχουν αντικαταστήσει την πολιτική σκέψη και την στρατηγική δράση.
Οι πολιτικοί ηγέτες φαίνεται να ζουν σε έναν κόσμο δικό τους, αποκομμένοι από την πραγματικότητα, σε έναν αστερισμό που κυριαρχεί η εικόνα και όχι η ουσία.
Η κατάσταση δεν αφορά μόνο την εκτελεστική εξουσία. Οι βουλευτές, η μιντιακή κοινότητα, η επιχειρηματική ελίτ και η πολιτική ηγεσία συναγωνίζονται για την ίδια ασήμαντη προσοχή, χωρίς να υπάρχει ένα κοινό, καθορισμένο πολιτικό μήνυμα.
Η κοινωνία παρακολουθεί σιωπηλά, ενώ οι πολίτες παραμένουν αμέτοχοι σε ένα σύστημα που φλυαρεί, εκθέτει, επικοινωνεί χωρίς ουσία, και προσποιείται δράση. Η Ελλάδα βουλιάζει στον επικοινωνιακό ντεκαντάνς, αφήνοντας να σαπίζει σιωπηρά η στρατηγική και η σκέψη.
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να ανακόψει αυτή τη φθορά. Οι παραδοσιακές απαντήσεις για τα προβλήματα, τα ιδιώματα της πολιτικής και οι γνωστές λύσεις, δεν αρκούν. Η χώρα συνεχίζει να σαπίζει και να αποσυντίθεται, χωρίς τελικό προορισμό, χωρίς στρατηγική, χωρίς όραμα.
Μόνο ένα θαύμα θα μπορούσε να τη σώσει από την αέναη επανάληψη των ίδιων λαθών, των ίδιων μικροπολιτικών παιχνιδιών και της ίδιας ασήμαντης υπερκινητικότητας. Και αυτό το θαύμα φαίνεται πιο δύσκολο από ποτέ.
Η Ελλάδα των ασήμαντων παραμένει εδώ, ζει στον αστερισμό του επικοινωνιακού ντεκαντάνς, των μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων και της μιντιακής αλλοτρίωσης. Η χώρα δεν προχωρά, δεν σχεδιάζει, δεν οραματίζεται.
Ζει με το βλέμμα στραμμένο στο χθες, σε μια επανάληψη μικρών νικών και μεγάλων αστοχιών, ενώ η ουσιαστική πολιτική, η στρατηγική, η σκέψη για το μέλλον, έχει εξαφανιστεί. Η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη στον αστερισμό του ασήμαντου. Και εδώ θα παραμείνει, μέχρι νεωτέρας.
