Χιλή, 13 Ιουνίου (Reuters) – Η δεξαμενή Penuelas στην κεντρική Χιλή ήταν μέχρι πριν από είκοσι χρόνια η κύρια πηγή νερού για την πόλη Valparaiso, με αρκετό νερό για 38.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Νερό μόνο για δύο πισίνες παραμένει τώρα.
Μια τεράστια έκταση αποξηραμένης και ραγισμένης γης που κάποτε ήταν ο πυθμένας της λίμνης είναι γεμάτη με σκελετούς ψαριών και απελπισμένα ζώα που αναζητούν νερό.
Εν μέσω μιας ιστορικής ξηρασίας 13 ετών, τα επίπεδα βροχοπτώσεων έχουν πέσει σε αυτό το έθνος της Νότιας Αμερικής που αγκαλιάζει τις ακτές του Ειρηνικού της ηπείρου. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες του αέρα σημαίνουν ότι το χιόνι στις Άνδεις, που κάποτε ήταν βασική αποθήκη λιωμένου νερού για την άνοιξη και το καλοκαίρι, δεν συμπιέζεται, λιώνει πιο γρήγορα ή μετατρέπεται κατευθείαν σε ατμό.
Η ξηρασία έπληξε την παραγωγή ορυχείων στον μεγαλύτερο παραγωγό χαλκού στον κόσμο, πυροδότησε εντάσεις σχετικά με τη χρήση του νερού για το λίθιο και τη γεωργία και οδήγησε την πρωτεύουσα Σαντιάγο να κάνει πρωτοφανή σχέδια για πιθανή δελτίαση του νερού.
«Πρέπει να παρακαλέσουμε τον Θεό να μας στείλει νερό», είπε η Amanda Carrasco, μια 54χρονη που ζει κοντά στη δεξαμενή Penuelas και θυμάται το ψάρεμα με πετονιά στα νερά για τοπικά ψάρια Pejerrey. “Δεν το έχω δει ποτέ έτσι. Υπήρχε λιγότερο νερό πριν, αλλά όχι όπως τώρα.”
Η δεξαμενή χρειάζεται βροχόπτωση – κάποτε αξιόπιστη το χειμώνα αλλά τώρα σε ιστορικά χαμηλά, δήλωσε ο Jose Luis Murillo, γενικός διευθυντής της ESVAL, της εταιρείας που προμηθεύει το Valparaiso με νερό.
«Βασικά αυτό που έχουμε είναι απλώς μια λακκούβα», είπε, προσθέτοντας ότι η πόλη βασίζεται πλέον στα ποτάμια. «Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν σκεφτεί κανείς ότι πριν από αρκετές δεκαετίες η δεξαμενή Penuelas ήταν η μόνη πηγή νερού για όλο το μεγαλύτερο Valparaiso».
Πίσω από το ζήτημα, σύμφωνα με ακαδημαϊκές μελέτες, κρύβεται μια παγκόσμια αλλαγή στα κλιματικά πρότυπα που οξύνουν τους φυσικούς καιρικούς κύκλους.
Κανονικά, οι καταιγίδες χαμηλής πίεσης από τον Ειρηνικό ξεφορτώνουν τις βροχοπτώσεις στη Χιλή το χειμώνα, επαναφορτίζοντας τους υδροφόρους ορίζοντες και γεμίζοντας τα βουνά των Άνδεων με χιόνι.
Ωστόσο, η φυσιολογική υπερθέρμανση της θάλασσας στα ανοικτά των ακτών της Χιλής, η οποία εμποδίζει την άφιξη των καταιγίδων, έχει ενταθεί από την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας της θάλασσας, σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη για τη θερμοκρασία της θάλασσας και τα ελλείμματα βροχοπτώσεων. Η καταστροφή του όζοντος και τα αέρια του θερμοκηπίου στην Ανταρκτική, εν τω μεταξύ, επιδεινώνουν τα καιρικά μοτίβα που απομακρύνουν τις καταιγίδες από τη Χιλή, σύμφωνα με μια μελέτη σχετικά με τις μεταβλητές που επηρεάζουν τον καιρό της Ανταρκτικής.
Η ανάλυση των δακτυλίων των δέντρων που χρονολογούνται 400 χρόνια πίσω δείχνει πόσο σπάνια είναι η τρέχουσα ξηρασία, δήλωσε ο Ντάνκαν Κρίστι, ερευνητής στο Κέντρο Κλίματος και Ανθεκτικότητας στη Χιλή. Είναι εντελώς ασυναγώνιστο για διάρκεια ή ένταση.
Είπε ότι αυτό σήμαινε ότι οι Άνδεις – τις οποίες αποκάλεσε «υδάτινους πύργους» της χώρας – δεν είχαν την ευκαιρία να ανανεωθούν, κάτι που με τη σειρά του σήμαινε ότι καθώς το χιόνι έλιωνε την άνοιξη υπήρχε πολύ λιγότερο νερό για να γεμίσει ποτάμια, δεξαμενές και υδροφόρους ορίζοντες.
Ο Miguel Lagos, πολιτικός μηχανικός και ειδικός στο νερό, ταξίδεψε για να μετρήσει την κάλυψη του χιονιού κοντά στον σταθμό Laguna Negra στην κεντρική Χιλή, περίπου 50 χιλιόμετρα (31 μίλια) ανατολικά του Σαντιάγο – μέρος μιας διαδικασίας εκτίμησης της καλοκαιρινής παροχής νερού.
«Δεν υπήρχε τίποτα», είπε στο Reuters. «Υπήρχαν τόσο λίγες βροχοπτώσεις και τόσο ζεστές συνθήκες που το χιόνι έλιωσε τον ίδιο χειμώνα».
Καθώς το χιόνι συμπυκνώνεται, δημιουργώντας νέα στρώματα, αυτό το βοηθά να διατηρείται πιο κρύο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αλλά με θερμότερο καιρό και λιγότερες χιονοπτώσεις, είπε ο Λάγκος, τα ανώτερα στρώματα του χιονιού έλιωναν πιο γρήγορα ή μετατρέπονταν κατευθείαν σε ατμό, μια διαδικασία που ονομάζεται εξάχνωση.
Μια μελέτη του 2019 στο International Journal of Climatology που ανέλυσε την ξηρασία της Χιλής από το 2010 έως το 2018 είπε ότι τα μεταβαλλόμενα καιρικά φαινόμενα θα μπορούσαν να μειώσουν την ξηρασία στο μέλλον, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από την τροχιά των ανθρώπινων εκπομπών που επηρεάζουν το κλίμα.
Ο Segundo Aballay, ένας κτηνοτρόφος στο χωριό της Χιλής του Μαυροβουνίου, προσεύχεται να έρθει σύντομα η αλλαγή.
«Αν δεν βρέξει φέτος δεν θα μείνουμε χωρίς να κάνουμε τίποτα», είπε. «Τα ζώα γίνονται όλο και πιο αδύναμα και πεθαίνουν μέρα με τη μέρα».
Δυστυχώς για τους εργάτες της γεωργίας όπως ο Aballay, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Χιλής προβλέπουν ότι η χώρα θα έχει 30% λιγότερο νερό τα επόμενα 30 χρόνια, με βάση μαθηματικά μοντέλα και ιστορικά δεδομένα.
«Αυτό που ονομάζουμε ξηρασία σήμερα θα γίνει φυσιολογικό», είπε ο Λάγκος.
Στη Laguna de Aculeo, μια άλλη αποξηραμένη λίμνη νότια του Σαντιάγο, ο τοπικός διευθυντής του κάμπινγκ Francisco Martinez θυμήθηκε εκατοντάδες ανθρώπους που ήρθαν στην περιοχή για να κάνουν καγιάκ ή να κολυμπήσουν στα νερά.
Τώρα σκουριασμένες προβλήτες και παλιές βάρκες κάθονται στο άγονο τοπίο. Ένα απόκοσμο νησί στη μέση αυτού που κάποτε ήταν νερό υψώνεται πάνω από τη σκόνη.
«Τώρα δεν υπάρχει νερό, είναι έρημος εδώ», είπε ο Μαρτίνεζ στο Reuters. «Τα ζώα πεθαίνουν και δεν υπάρχει τίποτα πια να κάνουμε εδώ στη λιμνοθάλασσα».
