Η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας με ευθεία αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας αλλά και με διατήρηση του casus belli φαίνεται να προκαλεί έντονη ανησυχία στις Βρυξέλλες, πόσω μάλλον όταν αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου η ευρωπαϊκή ενότητα κρέμεται από μια κλωστή λόγω του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και της αμετακίνητης στάσης από τη Ρωσία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, που έχουν εξελιχθεί σε δίκοπο μαχαίρι καθώς όχι μόνο ζημειώνουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες αλλά τις έχουν διχάσει… Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι δεν υπάρχει κοινή γραμμή μεταξύ των χωρών της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο πληρωμής για την προμήθεια φυσικού αερίου… Κατά συνέπεια, η ΕΕ δεν έχει περιθώρια για να ξεσπάσει ακόμα μία κρίση στους κόλπους της…
Στη σκιά της ουκρανικής κρίσης, λοιπόν, οι Βρυξέλλες αναβαθμίζουν τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή προκειμένου αφενός να καμφθούν οι αντιστάσεις της όσον αφορά τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και αφετέρου να εκτονωθεί η ελληνοτουρκική ένταση, που θα τινάξει στον αέρα το ευρωπαϊκό αφήγημα περί ενότητας και αλληλεγγύης.
Οι μυστικές επαφές, στο Βερολίνο, του Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος είναι το «δεξί χέρι» του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποτελούν τρανή απόδειξη των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων αλλά και της αναβάθμισης του ρόλου της Τουρκίας. Σημειωτέον ότι ο Καλίν είχε συνάντηση με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, αλλά και διπλωματικούς αξιωματούχους της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου όπου συζητήθηκαν επίσης Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα, από δημοσιογραφικές πληροφορίες προκύπτει ότι η συμμετοχή του Καλίν στη συνάντηση διοργανώθηκε υπό άκρα μυστικότητα.
Και έπειτα από αυτή τη συνάντηση, κατόπιν εορτής δηλαδή, έρχεται η Κομισιόν να προειδοποιήσει την Τουρκία για «κατάλληλη απάντηση» σε περίπτωση που συνεχίσει τις προκλήσεις κατά της Ελλάδας. Μέσα σε αυτό κλίμα, ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλλαγή στάσης από τον Τούρκο υπουργό Άμυνας, Χουλούσι Ακάρ, o οποίος έστειλε μήνυμα διαλόγου με τον Έλληνα ομόλογο του, αίτημα που έσπευσε να αποδεχθεί η ελληνική πλευρά.
Συνάντηση Παναγιωτόπουλου με Aκάρ στις Βρυξέλλες
Στη σκιά των επαφών στο Βερολίνο του Ιμπραχίμ Καλίν, η ελληνική πλευρά φαίνεται πως αποδέχθηκε τουρκική «πρόσκληση» για… διάλογο. Ειδικότερα, ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είχε σύντομη συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογο του, Χουλούσι Ακάρ, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες.
Η προειδοποίηση της Κομισιόν προς την Τουρκία
Σαφές μήνυμα προς την Τουρκία ώστε να βάλει ένα τέλος στην πολεμική ρητορική και την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας απευθύνει η Κομισιόν, υπενθυμίζοντας τις σχετικές αποφάσεις των περσινών Συνόδων Κορυφής. «Η Τουρκία πρέπει να σταματήσει όλες τις απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας και να σέβεται την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο τους» τόνισε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν αρμόδιος για θέματα Εξωτερικών Υποθέσεων, Πίτερ Στάνο, σχετικά με τη συνέχιση των προκλήσεων από την πλευρά της Άγκυρας.
Παράλληλα, ο Στάνο σημείωσε ότι «οποιοδήποτε ανοιχτό ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με ειρηνικό τρόπο, μέσω διαλόγου, καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας».
Επίσης, ο Εκπρόσωπος της Επιτροπής συμπλήρωσε ότι «όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών της ΕΕ με την Τουρκία, η ΕΕ ήταν και είναι πολύ σαφής: Περιμένουμε από την Τουρκία να έχει εποικοδομητική συμπεριφορά, να απέχει από βήματα που κλιμακώνουν, ρητορική ή ενέργειες και να δεσμευτεί στην οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας και όχι το αντίθετο».
«Διαφορετικά, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα αναγκάζονταν να εξετάσουν κατάλληλη απάντηση. Αυτό δηλώθηκε ξεκάθαρα δύο φορές πέρυσι από τους Ευρωπαίους ηγέτες και αυτή παραμένει η θέση μας μέχρι σήμερα» επισήμανε.
Επιπροσθέτως, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν υπογράμμισε ότι «η ΕΕ ήταν πολύ σαφής σε πολλές περιπτώσεις ότι είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι να δεσμευτούμε με την Τουρκία -σταδιακά, αναλογικά και αναστρέψιμα- για να ενισχύσουμε τη συνεργασία σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, υπό τους καθορισμένους όρους» αναφέροντας ωστόσο ότι η Άγκυρα θα πρέπει «να δεσμευτεί σε αποκλιμάκωση και η αποκλιμάκωση πρέπει να διατηρηθεί». Υπενθυμίζεται ότι στις Συνόδους Κορυφής του 2021, τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευτεί για τη λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας σε περίπτωση που η χώρα επιμένει στις προκλητικές ενέργειες και τις απειλές.
Η αλλαγή στάσης από Ακάρ
Εν τω μεταξύ, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλλαγή στάσης από τον Τούρκο υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος έστειλε μήνυμα διαλόγου και τόνισε έτοιμος για συνάντηση με τον Έλληνα ομόλογο του, Νίκο Παναγιωτόπουλο. Σε δηλώσεις του στην «Καθημερινή», ο Ακάρ τόνισε πως «είμαστε έτοιμοι να επιλύσουμε όλα μας τα προβλήματα με συνομιλίες και συναντήσεις.
Ηδη υπάρχουν προσπάθειες που έχουν γίνει. Οπως οι διερευνητικές επαφές, και θέλουμε να ολοκληρωθούν. Υπάρχουν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και οι συναντήσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Εμείς είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε άμεσα αυτές τις συναντήσεις, όπως είμαστε έτοιμοι να συναντηθούμε και να συνομιλήσουμε με τους Ελληνες ομολόγους μας. Οπως αν υπάρξει ευκαιρία, όταν πάμε στις Βρυξέλλες, είμαι έτοιμος να συναντηθώ με τον Νίκο».
Αναφερόμενος στις δηλώσεις δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων που αναφέρουν πως η Αγκυρα θα αμφισβητήσει την κυριαρχία νησιών, ο Ακάρ απάντησε: «Εμείς σεβόμαστε την εδαφική ακεραιότητα, την πολιτική ακεραιότητα, όπως και τα δικαιώματα των γειτόνων μας και κυρίως της Ελλάδας. Ομως περιμένουμε και από τους γείτονές μας να σεβαστούν τα δικαιώματα και τα δίκαιά μας. Αυτά τα θέματα με συνομιλίες μπορούν να γίνουν πιο φανερά».
H συνάντηση στο Βερολίνο
Υπό συνθήκες μυστικότητας, ο Ιμπραχίμ Καλίν (το «δεξί χέρι» του Erdogan) παρευρέθη σε συνάντηση ανώτατου πολιτικού και διπλωματικού επιπέδου στο Βερολίνο, την Τρίτη (14/6/2022), στο Βερολίνο. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές, τουρκικές πηγές στο Βερολίνο η επίσκεψη Καλίν οργανώθηκε την τελευταία στιγμή, με βασικό θέμα τις τουρκικές ενστάσεις για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Εκτός όλων των άλλων, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η τουρκική πλευρά έθεσε και το ζήτημα των «νόμιμων δικαιωμάτων της στο Αιγαίο», για τα οποία διεμήνυσε ότι δεν θα κάνει… παραχωρήσεις. Άλλωστε σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, κατά συνάντηση υπογραμμίστηκε ότι η Τουρκία δεν θα θέσει σε κίνδυνο τα νόμιμα δικαιώματά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ στη συνέχεια σημείωσε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει αποφασιστικά τις προσπάθειές της για την παραγωγή διπλωματικών λύσεων στις περιφερειακές και τις παγκόσμιες κρίσεις.
