Σε ασφυκτική πίεση εξακολουθούν να βρίσκονται τα ελληνικά νοικοκυριά λόγω της συνεχούς ανόδου των τιμών σε βασικά αγαθά, την ώρα που κυβερνητικά στελέχη κάνουν λόγο για σταδιακή αποκλιμάκωση στην ακρίβεια. Τα στοιχεία όμως δείχνουν διαφορετική εικόνα, καθώς οι καταναλωτές διαπιστώνουν καθημερινά αυξήσεις σε βασικά προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα εκτοξεύθηκε στο 3,3% τον Μάιο, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ευρωζώνη μειώθηκε στο 1,9%. Κατά την τελευταία πενταετία, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 32%, το κόστος στέγασης κατά 22,6%, τα είδη νοικοκυριού κατά 14,2%, η εστίαση κατά 25% και η ένδυση – υπόδηση κατά 30%.
Η επιβάρυνση στην καθημερινότητα των καταναλωτών αποτυπώνεται στις δαπάνες των νοικοκυριών. Το εβδομαδιαίο κόστος αγορών στο σούπερ μάρκετ ανέρχεται πλέον σε περίπου 81,90 ευρώ, από 74,99 ευρώ το 2019, την ίδια στιγμή που οι ποσότητες των συσκευασιών έχουν μειωθεί, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση ανά μονάδα προϊόντος.
Ράλι τιμών στα φρούτα και τα λαχανικά
Ιδιαίτερα έντονο είναι το κύμα ανατιμήσεων στον τομέα των φρέσκων προϊόντων. Παρότι οι λαϊκές αγορές λειτουργούν παραδοσιακά ως πιο οικονομική επιλογή, η αύξηση των τιμών τις τελευταίες εβδομάδες έχει πλήξει ακόμη και αυτό το κανάλι διανομής. Το υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται εκ νέου παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων και ο διαχωρισμός παραγωγών και εμπόρων, στο μοντέλο των λαϊκών αγορών.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των κερασιών, τα οποία παρουσιάζουν διαφορά έως και 400% από την τιμή παραγωγού μέχρι τη λιανική πώληση, εξαιτίας των ενδιάμεσων σταδίων διακίνησης και της φορολογίας. Η φετινή παραγωγή επλήγη από καιρικά φαινόμενα, με αποτέλεσμα την περιορισμένη προσφορά και την άνοδο των τιμών.
Ενδεικτικά στοιχεία τιμών σε λαϊκές αγορές και σούπερ μάρκετ:
| Προϊόν | Πέρυσι | Φέτος | Μεταβολή |
|---|---|---|---|
| Κεράσια (κιλό) | 3,50 – 6,50 € | 4 – 8 € | +14% έως +23% |
| Πεπόνι (κιλό) | 1,49 € | 3,48 € | +133% |
| Καρπούζι (κιλό) | 0,89 € | 1,79 € | +101% |
| Βερίκοκα (κιλό) | 4,48 € | 5,89 € | +31% |
| Φράουλες (250γρ.) | 2,29 € | 2,99 € | +30% |
Στα σούπερ μάρκετ, η εικόνα είναι επίσης επιβαρυντική. Τα κεράσια πωλούνται πλέον από 7 έως 9,90 ευρώ το κιλό, τα πεπόνια από 3,48 ευρώ το κιλό (έναντι 1,49 ευρώ πέρυσι), τα καρπούζια από 1,79 ευρώ το κιλό (έναντι 0,89 ευρώ), ενώ τα βερίκοκα και οι φράουλες έχουν επίσης σημαντική αύξηση τιμής.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τιμές παραγωγού στα φρούτα αυξήθηκαν κατά 11,5% σε σχέση με πέρυσι, ενώ το 2024 είχαν ήδη σημειώσει άνοδο 31,9% έναντι του 2023. Συνολικά, σε διάστημα δύο ετών, η αύξηση ξεπερνά το 43,4%. Οι λιανικές τιμές στα ράφια ακολούθησαν αντίστοιχη πορεία, με άνοδο της τάξης του 20%.
Αυξήσεις και στα βασικά τρόφιμα
Αύξηση παρατηρείται και σε άλλα βασικά αγαθά, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Μέσα σε μόλις έναν μήνα, καταγράφηκαν ανατιμήσεις ως εξής:
- Αρνί και κατσίκι: +6,4%
- Καφές: +3,4%
- Νωπά λαχανικά: +2,1%
- Ψωμί: +1,2%
- Μοσχάρι: +1,1%
- Χοιρινό: +1,7%
Επιπλέον, οι τιμές σε προϊόντα όπως καφές, κακάο, τσάι και σοκολατοειδή σημείωσαν αύξηση 10,6%, ενώ τα γλυκίσματα, ζάχαρη και παγωτά ανατιμήθηκαν κατά 5,8%.
Αντιμέτωποι με τις ανατιμήσεις οι καταναλωτές
Οι συνεχείς αυξήσεις έχουν οδηγήσει πολλούς καταναλωτές να περιορίζουν τις αγορές τους. Συχνά, σύμφωνα με μαρτυρίες, στα ταμεία των σούπερ μάρκετ επιστρέφουν προϊόντα καθώς δεν επαρκεί ο οικογενειακός προϋπολογισμός. Οι επισκέψεις σε σημεία πώλησης τροφίμων έχουν εξελιχθεί σε καθημερινό πονοκέφαλο για τα νοικοκυριά, τα οποία καλούνται να διαχειριστούν το συνεχώς αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.
Η κατάσταση επιβεβαιώνεται και από τις αναλύσεις των αρμόδιων αρχών, οι οποίες καταγράφουν σταθερά αυξητικές τάσεις στις τιμές καταναλωτή. Οι προκλήσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας παραμένουν ισχυρές, ενώ οι προτάσεις για μέτρα ενίσχυσης της αγοραστικής δύναμης βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.
