Επιστολή με την υπογραφή του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επιβεβαιώνει για πρώτη φορά την ύπαρξη μυστικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού για τον καθορισμό θαλάσσιων συνόρων, μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ από τζιχαντιστικές ομάδες που είχαν τη στήριξη της Τουρκίας το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με το Nordic Monitor, που εξασφάλισε το έγγραφο, έχει δοθεί εντολή σε τουρκικά θεσμικά όργανα να προχωρήσουν στη σύνταξη συμφωνίας για την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Συρία, με στόχο τη διασφάλιση των συμφερόντων τόσο της Τουρκίας όσο και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, την οποία αναγνωρίζει μόνο η Άγκυρα.
Στην επιστολή, με ημερομηνία 16 Ιουνίου 2025 και αποδέκτη το Γραφείο του Προέδρου της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ο Φιντάν αναφέρει ότι μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Μπααθ και την ανάληψη της εξουσίας από μεταβατική κυβέρνηση στη Συρία, καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες για τον καθορισμό της θαλάσσιας οριογραμμής και των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέραν των χωρικών υδάτων, με τρόπο που να προστατεύει τα συμφέροντα της Τουρκίας. Ο Φιντάν επισημαίνει επίσης ότι η Άγκυρα παραμένει δεσμευμένη στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων της ΤΔΒΚ στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας με τη Δαμασκό.
Η επιστολή αυτή συνιστά την πρώτη επίσημη επιβεβαίωση ότι οι προετοιμασίες για μια τουρκοσυριακή θαλάσσια συμφωνία βρίσκονται σε εξέλιξη, παρά προηγούμενες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Μεταφορών, ο οποίος είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας συμφωνίας μόνο ως μελλοντική πιθανότητα. Ο Φιντάν απορρίπτει επίσης ισχυρισμούς ότι η Τουρκία είχε δεσμευτεί να μην επιδιώξει συμφωνία με τη Συρία, κατά τη συνάντησή του με την ύπατη εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας, στις 12 Ιανουαρίου 2025 στο Ριάντ. Όπως αναφέρει, οι επίσημες θέσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ πρέπει να αποτελούν τη βάση για την αξιολόγηση του ζητήματος, ενώ υπογραμμίζει πως η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα να σχολιάζει συμφωνίες θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ κυρίαρχων κρατών.
Η πιθανότητα μιας τέτοιας συμφωνίας αναμένεται να επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο, περιοχή όπου τα τελευταία χρόνια καταγράφονται αυξανόμενες εντάσεις λόγω των ενεργειακών κοιτασμάτων και των αλληλεπικαλυπτόμενων διεκδικήσεων. Η Τουρκία, που αντιτάσσεται στις συμφωνίες ΑΟΖ που έχει υπογράψει η Κυπριακή Δημοκρατία με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ, φαίνεται να επιδιώκει μέσω της συμφωνίας με τη Συρία να ενισχύσει τη νομική της θέση στην περιοχή και να διευρύνει τις δυνατότητές της για ενεργειακή εκμετάλλευση.
Η Δαμασκός, υπό την ηγεσία του προέδρου Αχμάντ αλ-Σαράατζ, διατηρεί πλέον επαφές με την Άγκυρα, οι οποίες, σύμφωνα με πληροφορίες, προϋπήρχαν σε παρασκηνιακό επίπεδο. Η συμφωνία ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για κοινή εκμετάλλευση πιθανών διασυνοριακών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, καθώς η Συρία δεν διαθέτει σήμερα τεχνικές δυνατότητες για υπεράκτιες γεωτρήσεις, τις οποίες η Τουρκία αναμένεται να αναλάβει.
Παράλληλα, μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις από κράτη της περιοχής όπως η Κύπρος, το Ισραήλ και ο Λίβανος, που ήδη έχουν εμπλακεί σε θαλάσσιες διενέξεις και διατηρούν δικά τους συμφέροντα στον υποθαλάσσιο πλούτο της Μεσογείου. Η Άγκυρα φαίνεται να ακολουθεί παρόμοια τακτική με αυτήν που ακολούθησε με τη Λιβύη, μέσω της συμφωνίας του 2019 με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας, η οποία είχε προκαλέσει την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το Συμβούλιο της ΕΕ να την κρίνει ως παραβίαση του Δικαίου της Θάλασσας.
Η νέα κίνηση της Τουρκίας προστίθεται στις εξελίξεις που επηρεάζουν τον ευρύτερο σχεδιασμό ασφάλειας και ενεργειακής πολιτικής στην περιοχή, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ισορροπίες παραμένουν εύθραυστες και οι δηλώσεις περί «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο φαίνεται να αμφισβητούνται από την πράξη.
