Αποκαλύφθηκε πρόσφατα ένα σημαντικό non paper της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που περιγράφει με αυστηρότητα την έως τώρα αδράνεια της Ελλάδας και της Κύπρου στο πεδίο της ευρωπαϊκής αμυντικής ενίσχυσης μέσω του ταμείου SAFE.
Στο έγγραφο τονίζεται η πρόταση ύψους 12 εκατομμυρίων ευρώ που έχει υποβάλει η Ελλάδα για την ανάπτυξη θαλάσσιων drones, μια προσπάθεια που σχετίζεται άμεσα με τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Ωστόσο, πέρα από αυτή την πρόταση, οι Βρυξέλλες επισημαίνουν πως η Ελλάδα και η Κύπρος δεν έχουν προχωρήσει ουσιαστικά σε άλλες σημαντικές συνεργασίες ή έργα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ερωτήματα που εγείρει η Επιτροπή σχετικά με την Κύπρο, όπου τα drones που κατασκευάζονται στη Λεμεσό έχουν ήδη ξεχωρίσει στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά φαίνεται να μην αξιοποιούνται περαιτέρω σε επίπεδο συμπαραγωγής με άλλες χώρες, όπως το Ισραήλ.
Το έγγραφο αναφέρεται εκτενώς στο φιλόδοξο πρόγραμμα «Ασπίδα του Αχιλλέα», με κόστος που προσεγγίζει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, το οποίο στοχεύει στην αναβάθμιση των συστημάτων αεράμυνας σε Ελλάδα και Κύπρο. Ενώ Ισραηλινοί και Γερμανοί προμηθευτές εκδηλώνουν ζωηρό ενδιαφέρον και οι Αμερικανοί παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, η αίσθηση που αφήνει το non paper είναι ότι οι κυβερνήσεις Αθήνας και Λευκωσίας παραμένουν «σιωπηλές» για το ζήτημα των αντιπυραυλικών «θόλων», με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση στην όλη διαδικασία.
Στην ελληνική πλευρά, φέρεται να υπάρχει προτίμηση για το ισραηλινό σύστημα Barak MX, το οποίο ήδη υιοθετεί η Κύπρος. Επίσης, υπό συζήτηση είναι άλλα ισραηλινά συστήματα όπως η «Σφεντόνα του Δαβίδ» και η «Αράχνη». Παράλληλα, δεν λείπει το ενδιαφέρον από τη γερμανική πλευρά, με τη Γερμανία να παίζει κρίσιμο ρόλο στα αεροσκάφη Eurofighter και στους πυραύλους Meteor, ωστόσο η πρόοδος είναι αργή και μοιάζει να αναμένουν κάτι.
Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι στην Κύπρο ξεκίνησε πριν από πέντε μήνες η εγκατάσταση ενός νέου συστήματος αεράμυνας, σχεδιασμένου στα πρότυπα του ισραηλινού Iron Dome, που βασίζεται στο Barak MX και φέρει πυροβολαρχίες ισχυρότερες από το γνωστό ρωσικό S-300. Το σύστημα αυτό καλύπτει ζώνες εμβέλειας από 35 έως 150 χιλιόμετρα, δημιουργώντας ουσιαστικά μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων (No Fly Zone) στο FIR της Λευκωσίας.
Η ύπαρξη αυτής της ισχυρής αεράμυνας στο νησί υποστηρίζει τη λειτουργία των νέων, πανάκριβων γαλλικών Rafale της Ελλάδας, που μπορούν να επιχειρούν για περισσότερο από μιάμιση ώρα κοντά στην Κύπρο και να επιστρέφουν με ασφάλεια στην Κρήτη.
Ωστόσο, παρά τις υποδομές και τα πλεονεκτήματα, το non paper της Κομισιόν εκφράζει σαφείς απορίες για την έλλειψη προόδου στις συμπαραγωγές αμυντικού υλικού μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και άλλων χωρών, όπως το Ισραήλ. Αυτό συμβαίνει παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαθέσει «κουβά» με κεφάλαια ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης μέσω του SAFE.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι η εντύπωση που δημιουργεί η επιμονή της κυβέρνησης να απασχολείται με εσωτερικά θέματα όπως το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ και άλλα πολιτικά θέματα που μονοπωλούν τα πρωινάδικα, αντί να επιταχύνει την πολυαναμενόμενη αμυντική συνεργασία και ενίσχυση.
Συνολικά, το non paper αποτυπώνει μια εικόνα καθυστέρησης και αβεβαιότητας στην άμυνα, τη στιγμή που οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή και η κλιμακούμενη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο απαιτούν ταχύτητα και αποφασιστικότητα. Η Ελλάδα και η Κύπρος καλούνται να αναλάβουν δράση πριν να είναι πολύ αργά.
