Σε μία περίοδο αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και στρατιωτικών ανακατατάξεων στην Ευρώπη, η Ελλάδα εμφανίζεται απρόθυμη να αξιοποιήσει το νέο φιλόδοξο αμυντικό χρηματοδοτικό εργαλείο της Ε.Ε., το πρόγραμμα SAFE, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Κατά την πρόσφατη κλειστή συνεδρίαση της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων της Βουλής, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας εξέφρασε προτίμηση στην άντληση περιορισμένων πόρων μέσω του προγράμματος ReArm Europe, που προσφέρει χρηματοδοτήσεις εκτός των περιορισμών του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας. Αντιθέτως, απέφυγε να εντάξει την Ελλάδα στο φιλόδοξο πρόγραμμα SAFE, επικαλούμενος “έλλειψη δημοσιονομικού χώρου”.
Το πρόγραμμα SAFE προβλέπει κοινή δανειοληψία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με έκδοση ομολόγων και διάθεση 150 δισ. ευρώ, από τα οποία το 65% θα διατεθεί στα κράτη-μέλη υπό τη μορφή δανείων διάρκειας 45 ετών. Μάλιστα, το 15% αυτού του ποσού προβλέπεται να αποδεσμευτεί άμεσα για κατεπείγουσες αμυντικές δαπάνες, υπό την προϋπόθεση ότι θα κατατεθούν εθνικά σχέδια μέσα σε έξι μήνες. Το υπόλοιπο 35% προορίζεται για τρίτες στρατηγικές χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ.
Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης εγείρει εύλογα ερωτήματα:
- Γιατί η Ελλάδα να μην διεκδικήσει πιστώσεις όταν πολλές χώρες ανταγωνίζονται για πρόσβαση στο πρόγραμμα;
- Δεν έχει η χώρα μας άμεσες αμυντικές ανάγκες όπως UAVs, συστήματα anti-drone, πυρομαχικά ή αναβάθμιση της αντιεροπορικής άμυνας;
- Πώς μπορεί να χαθεί η ευκαιρία όταν ακόμα και τρίτες χώρες προσβλέπουν στην απορρόφηση του 35% των κονδυλίων, ενώ η Τουρκία δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει χωρίς ελληνικό βέτο;
- Η Ελλάδα, που διαθέτει τις πολυπληθέστερες Ένοπλες Δυνάμεις στην Ε.Ε. και βρίσκεται στα ανατολικά της σύνορα, δεν θα έπρεπε να ηγείται και όχι να παρακολουθεί τις εξελίξεις;
- Υπάρχει τελικά εθνικό σχέδιο για την αξιοποίηση αυτών των ευρωπαϊκών πόρων και ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, δημόσιας και ιδιωτικής, εντός της 6μηνης προθεσμίας;
- Και κυρίως, μήπως ο Υπουργός Άμυνας θα πρέπει να επανεξετάσει την επιλογή, καθώς η άντληση αυτών των χαμηλότοκων ευρωπαϊκών πιστώσεων ίσως αποδειχθεί καθοριστική για το μέλλον της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας;
Η αποχή από το πρόγραμμα SAFE ενδέχεται να κοστίσει στη χώρα όχι μόνο πόρους αλλά και επιρροή σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η Ελλάδα, με γεωστρατηγική σημασία και αμυντική τεχνογνωσία, οφείλει να είναι συμμέτοχη – όχι απούσα – από τέτοιες στρατηγικές επιλογές.
