Το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα δεν αποτελεί, όπως πολλοί πιστεύουν, ένα αναπόφευκτο φυσικό γεγονός. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, μόλις το 4% των πυρκαγιών οφείλονται σε φυσικά αίτια, όπως κεραυνοί. Τα υπόλοιπα περιστατικά προέρχονται από ανθρώπινη παρέμβαση, είτε από αμέλεια είτε – όπως υποστηρίζουν ορισμένες φωνές – από προσχεδιασμένες ενέργειες με πολιτικό, οικονομικό ή γεωστρατηγικό υπόβαθρο.
Το πρώτο σενάριο που προτείνεται εστιάζει στη λεγόμενη “μπίζνα της Πράσινης Καταστροφής”. Οι πυρκαγιές, σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, λειτουργούν ως μηχανισμός ανοίγματος δρόμου για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Καμένες εκτάσεις, άλλοτε δασικές ή προστατευόμενες περιοχές, μετατρέπονται σε πεδία “πράσινης ανάπτυξης”, με επενδυτές να διεκδικούν αδειοδοτήσεις και επιδοτήσεις για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών.
Τα δεδομένα ενισχύουν τη συγκεκριμένη εκτίμηση: μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια το 2021, κατατέθηκαν μέσα σε τρεις μήνες έξι αιτήσεις για αιολικά πάρκα στις πληγείσες περιοχές, σύμφωνα με στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Παράλληλα, το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας αναφέρει ότι περισσότερες από 40 καμένες περιοχές στην Ελλάδα έχουν μετατραπεί σε χώρους αιτήσεων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ή ανεμογεννητριών.
Ο πρώην αντιδήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων, Σταύρος Καπράλος, έχει καταθέσει δημόσια ότι καταγεγραμμένα περιστατικά εμπρησμών εντοπίζονται κοντά σε περιοχές που έχουν ήδη λάβει αδειοδότηση για αιολικά πάρκα. Συχνά, οι φωτιές ξεσπούν με ισχυρούς ανέμους, άνω των 7 μποφόρ, σε προσβάσιμα σημεία μέσω υφιστάμενων οδικών υποδομών.
Η πολιτεία, από την πλευρά της, επικαλείται την “κλιματική αλλαγή” για την ένταση των φαινομένων, την ώρα που η επένδυση σε εναέρια μέσα πυρόσβεσης υπολείπεται σημαντικά των αναγκών. Αντιθέτως, τεράστια ποσά διατίθενται σε έργα πράσινης ενέργειας. Μελέτη του 2023 αναφέρει ότι, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο, μέσα σε τρεις εβδομάδες εγκρίθηκε αίτηση για αιολικό πάρκο εντός προστατευόμενης περιοχής Natura, ενώ υπήρξε αίτηση για εγκατάσταση ανεμογεννήτριας μόλις 1,5 χιλιόμετρο από το Εθνικό Δάσος της Δαδιάς.
Το 2023 καταγράφηκαν 79 συλλήψεις για εμπρησμό κατά τη διάρκεια των μεγάλων πυρκαγιών, ενώ μέχρι τις 25 Αυγούστου του ίδιου έτους είχαν γίνει 163 συλλήψεις για εμπρησμό από αμέλεια ή εκ προθέσεως, εκ των οποίων οι 24 αφορούσαν σκόπιμες ενέργειες.
Το δεύτερο σενάριο εξετάζει το ενδεχόμενο υβριδικού πολέμου μέσω εμπρησμών, ως κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδίου αποσταθεροποίησης της Ελλάδας. Η χώρα, ως σύμμαχος της Δύσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, βρίσκεται σε ένα κρίσιμο γεωπολιτικό σταυροδρόμι, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει τη μαζική είσοδο μεταναστών από περιοχές όπως η Παλαιστίνη, το Ιράν, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες με εχθρική στάση απέναντι στη Δύση.
Μέσα σε αυτό το μεταναστευτικό ρεύμα, σύμφωνα με μαρτυρίες και πολιτικές δηλώσεις, δρουν άτομα χωρίς ταυτοποίηση, νεαρής ηλικίας και με οργανωμένη στρατηγική δράσης. Οι αναφορές περιλαμβάνουν καταγγελίες για άτομα που φιλοξενούνται σε δομές και έχουν στο παρελθόν αποπειραθεί να προκαλέσουν εμπρησμούς ή καταστροφές, χωρίς όμως να έχουν οδηγηθεί σε δίκη.
Ο πρώην Υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, το 2021, δήλωσε ότι είχαν εντοπιστεί περισσότερες από 200 περιπτώσεις ατόμων που είχαν εισέλθει στην Ελλάδα με ψευδή στοιχεία και σύνδεση με ριζοσπαστικές οργανώσεις. Αντίστοιχα, δημοσιεύματα από την ΕΛ.ΑΣ. έκαναν λόγο για εμπρηστές χωρίς ταυτοποίηση ή με πλαστά έγγραφα, σε περιοχές όπως ο Έβρος και τα νησιά.
Αναφορά γίνεται και σε δηλώσεις του πρώην Τούρκου Πρωθυπουργού Μεσούτ Γιλμάζ (2011), ο οποίος αποκάλυψε ότι τουρκικές κρατικές υπηρεσίες συμμετείχαν στο παρελθόν σε εμπρησμούς ελληνικών δασών, στο πλαίσιο ψυχολογικού πολέμου.
Η χώρα φαίνεται να βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα φαινόμενο πολλαπλών αιτιών και διασταυρούμενων συμφερόντων – από την πολιτική οικονομία της “πράσινης ανάπτυξης”, μέχρι τα σενάρια γεωπολιτικής αναταραχής και ασύμμετρου πολέμου. Μέσα σε αυτό το τοπίο, οι φωτιές παύουν να είναι απλώς φυσικές καταστροφές και αναδεικνύονται σε στρατηγικά εργαλεία με σκοπό και στόχο.
