Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που κατατέθηκε από το Υπουργείο Εργασίας επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο ισχύον πλαίσιο, επεκτείνοντας τις δυνατότητες διευθέτησης του χρόνου εργασίας, ενισχύοντας την ευελιξία στις προσλήψεις, τροποποιώντας τον τρόπο χορήγησης των αδειών, και θεσπίζοντας νέες προβλέψεις για την υγεία και ασφάλεια στους χώρους εργασίας.
Ανάμεσα στις βασικές διατάξεις, περιλαμβάνεται η δυνατότητα απασχόλησης έως και 13 ωρών ημερησίως στον ίδιο εργοδότη, με την προϋπόθεση τήρησης των νομικών ορίων ημερήσιας ανάπαυσης (11 ώρες) και του εβδομαδιαίου ορίου των 40 ωρών. Η εν λόγω ρύθμιση επεκτείνει προηγούμενη διάταξη που προέβλεπε 13 ώρες απασχόλησης μόνο σε περίπτωση εργασίας σε δύο διαφορετικούς εργοδότες.
Παράλληλα, προβλέπεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας κατά τη διάρκεια ολόκληρου του έτους, όχι μόνο εποχικά, με δυνατότητα ανακατανομής του ημερήσιου ωραρίου υπό την αίρεση συναίνεσης του εργαζομένου και της επιχείρησης. Οι εργοδότες θα μπορούν να αυξάνουν ή να μειώνουν τις ημερήσιες ώρες εργασίας, διατηρώντας τον εβδομαδιαίο μέσο όρο των 40 ωρών, και αντισταθμίζοντας τις επιπλέον ώρες με ρεπό ή άδεια εντός της ίδιας χρονικής περιόδου.
Για πρώτη φορά, το νέο πλαίσιο επιτρέπει την υπερωριακή απασχόληση και στο καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας, με προσαύξηση 40% στο ωρομίσθιο, όπως ισχύει ήδη για τις τακτικές υπερωρίες. Το μέτρο εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική του Υπουργείου για ενίσχυση της ευελιξίας, ιδιαίτερα σε κλάδους που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην κάλυψη θέσεων εργασίας.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα, πέραν του βασικού 8ώρου, επιτρέπεται μία ώρα υπερεργασίας (με προσαύξηση +20%) και έως 3 ώρες υπερωρίας (με έγκριση και προσαύξηση +40%), με ετήσιο όριο τις 150 ώρες, εκτός αν δοθεί σχετική έγκριση από το ΣΕΠΕ. Με τις νέες προβλέψεις, το ημερήσιο ανώτατο όριο από 12 ώρες αυξάνεται σε 13, χωρίς τροποποίηση των λοιπών προϋποθέσεων.
Στο πεδίο των προσλήψεων, εισάγονται διαδικασίες ταχείας ενεργοποίησης θέσεων εργασίας μέσω ψηφιακής εφαρμογής κινητού τηλεφώνου. Η νέα πλατφόρμα θα επιτρέπει την άμεση πρόσληψη εργαζομένων σε περιόδους αιχμής, όπως αργίες και Σαββατοκύριακα, ιδίως σε επιχειρήσεις τουρισμού, εστίασης και φιλοξενίας, για την κάλυψη αυξημένων λειτουργικών αναγκών. Η δυνατότητα άμεσης αποδοχής ή απόρριψης προσφοράς μέσω κινητού προσφέρει στις επιχειρήσεις ευελιξία στην κάλυψη αναγκών, ενώ συνοδεύεται από πρόβλεψη για οικειοθελή αποχώρηση με ηλεκτρονική δήλωση ενός κλικ από τον εργαζόμενο.
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των αδειών, η νέα ρύθμιση παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία στην κατανομή της ετήσιας άδειας αναψυχής. Εφεξής, ο χρόνος χορήγησης της άδειας δεν θα περιορίζεται σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους, αλλά θα μπορεί να καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας εργοδότη και εργαζομένου, χωρίς την ανάγκη αιτιολογημένης εξαίρεσης.
Αυτό πρακτικά επιτρέπει την απόκλιση από τη θερινή κατανομή, δίνοντας στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να οργανώνουν τις άδειες σε μη περίοδο αιχμής. Το ισχύον καθεστώς επιτρέπει την κατάτμηση της άδειας σε δύο περιόδους, με τουλάχιστον 12 ή 10 εργάσιμες ημέρες (σε εξαήμερη ή πενθήμερη εργασία αντίστοιχα), μόνο κατόπιν αίτησης του εργαζομένου. Το νέο πλαίσιο αίρει τον περιορισμό αυτό.
Σε ασφαλιστικό επίπεδο, εντάσσεται στο νομοσχέδιο και ρύθμιση για την αναστολή της επιβολής της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) για τους εργαζόμενους συνταξιούχους. Η ρύθμιση αφορά κυρίως όσους συνταξιούχους έχουν δηλώσει εργασία μέσω της σχετικής πλατφόρμας, καθώς και όσους αναμένουν προσαύξηση στη σύνταξή τους λόγω πρόσθετων ενσήμων.
Αν και ο αριθμός των δηλωμένων εργαζόμενων συνταξιούχων φθάνει τις 230.000, στην πράξη η διάταξη αφορά μικρότερο αριθμό, δεδομένου ότι εξαιρούνται οι αγρότες με χαμηλά εισοδήματα και όσοι δεν ξεπερνούν το κατώφλι εισοδήματος των 1.434 ευρώ, όριο πάνω από το οποίο επιβάλλεται η ΕΑΣ. Η εισφορά παραμένει κλιμακούμενη, κυμαινόμενη από 3% έως 14%, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.
Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει επίσης τροποποιήσεις στα επιδόματα μητρότητας και γονικής άδειας. Καταργείται η προϋπόθεση ελάχιστου ασφαλιστικού χρόνου στον ίδιο εργοδότη για την καταβολή επιδόματος κυοφορίας και λοχείας, επιτρέποντας σε περισσότερες εργαζόμενες να λάβουν την παροχή, ακόμα και αν έχουν αλλάξει εργοδότη τα προηγούμενα δύο έτη.
Το συνολικό όριο των 200 ημερών ασφάλισης παραμένει, αλλά δεν απαιτείται πλέον να έχουν διανυθεί σε έναν εργοδότη. Επίσης, το επίδομα γονικής άδειας θεσπίζεται πλέον ως ακατάσχετο, ανεκχώρητο και αφορολόγητο, και θα καταβάλλεται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), έως ότου το παιδί συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. Το ύψος του επιδόματος αντιστοιχεί στον κατώτατο μισθό, ο οποίος ανέρχεται σήμερα στα 880 ευρώ μεικτά.
Σε ειδική πρόβλεψη για την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, ορίζεται ρητά ότι οποιαδήποτε μείωση αποδοχών ως συνέπεια της πλήρους καταγραφής του χρόνου απασχόλησης θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή και είναι άκυρη βάσει του εργατικού δικαίου. Η πρόβλεψη αυτή εισάγεται για να αντιμετωπίσει περιπτώσεις στις οποίες εργοδότες, προκειμένου να συμψηφίσουν το κόστος υπερωριών που εμφανίζονται μέσω της Ψηφιακής Κάρτας, προβαίνουν σε μείωση βασικών μισθών, πρακτική που πλέον απαγορεύεται ρητά.
Στο πεδίο της υγείας και ασφάλειας, ενισχύονται οι απαιτήσεις για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων. Καθίσταται υποχρεωτική η παρουσία συντονιστών ασφαλείας σε τεχνικά έργα, με μείωση του κατώτατου ορίου εργαζομένων για την εφαρμογή των σχετικών μέτρων από 50 σε 20 άτομα. Παράλληλα, προωθείται η υλοποίηση του πληροφοριακού συστήματος ΗΡΙΔΑΝΟΣ, που συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με σκοπό την πλήρη ψηφιακή παρακολούθηση θεμάτων επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας.
Το σύστημα περιλαμβάνει καταγραφή ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, ψηφιακή εποπτεία ελέγχων μέσω μητρώου «βημάτων», αποτύπωση ψυχοκοινωνικών κινδύνων, καθώς και προγράμματα επιμόρφωσης και υποστήριξης φορέων όπως το ΕΛΙΝΥΑΕ και το Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας. Το σύνολο των ρυθμίσεων τελεί υπό την αρμοδιότητα του Υφυπουργού Εργασίας Κώστα Καραγκούνη και αποσκοπεί στην ψηφιακή αναβάθμιση του ελέγχου της αγοράς εργασίας.
