Περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές παγκοσμίως δηλώνουν ότι είναι πρόθυμοι να εμπιστευτούν την τεχνητή νοημοσύνη (AI) για να λάβουν αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή τους, σύμφωνα με διεθνή έρευνα της Smart Communications για το 2025.
Παρά τις γνωστές αδυναμίες των συστημάτων AI —όπως οι προκαταλήψεις, η έλλειψη διαφάνειας και το φαινόμενο των λεγόμενων «παραισθήσεων» (λανθασμένες ή παραπλανητικές απαντήσεις με μεγάλη βεβαιότητα)— η εμπιστοσύνη του κοινού φαίνεται να ενισχύεται.
Η έρευνα βασίστηκε σε δείγμα άνω των 3.000 καταναλωτών, ανάμεσά τους και Αυστραλοί, και κατέγραψε ενδιαφέροντα ευρήματα:
- Το 46% δηλώνει ότι θα ακολουθούσε συμβουλές AI για οικονομικά θέματα.
- Το 51% θα εμπιστευόταν την AI σε αλλαγές ασφαλιστικών προγραμμάτων.
- Το 54% δεν θα δίσταζε να λάβει συστάσεις για την υγεία του από ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.
Παράλληλα, η ανησυχία για την πιθανότητα σφάλματος φαίνεται να υποχωρεί: μόλις το 39% εκφράζει προβληματισμό για την ακρίβεια των απαντήσεων.
Εντυπωσιακή είναι και η μεταβολή στη στάση των καταναλωτών όσον αφορά τη διαφάνεια. Το 2024, το 77% απαιτούσε να ενημερώνεται όταν αλληλεπιδρά με εργαλεία AI στην εξυπηρέτηση πελατών. Το 2025, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 37%, φανερώνοντας μεγαλύτερη εξοικείωση ή αποδοχή της τεχνολογίας στην καθημερινή επικοινωνία.
Ωστόσο, η αυξανόμενη εμπιστοσύνη συνοδεύεται από διατηρούμενες επιφυλάξεις:
- Το 44% ανησυχεί για την έλλειψη ανθρώπινης εποπτείας.
- Το 50% εκφράζει φόβους για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Οι νέοι βλέπουν το μέλλον της AI με αισιοδοξία
Η αισιοδοξία για την περαιτέρω βελτίωση της AI έως το 2030 είναι έντονη, ιδιαίτερα στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (71%), αλλά και στις ΗΠΑ (67%). Αντίθετα, πιο συγκρατημένοι εμφανίζονται οι Γερμανοί (49%) και οι Βρετανοί (46%).
Η ηλικία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των απόψεων:
- Μόλις το 49% των baby boomers (61–79 ετών) εκφράζει αισιοδοξία.
- Το ποσοστό εκτοξεύεται στο 72% για τη γενιά Z (13–28 ετών) και τους millennials (29–44 ετών).
- Η γενιά X (45–60 ετών) διατηρεί ενδιάμεση στάση (58%).
Το φύλο φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τις αντιλήψεις γύρω από την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης:
- Το 48% των ανδρών δεν διακρίνει ηθικά ζητήματα στη χρήση της.
- Αντίθετα, μόνο το 38% των γυναικών συμμερίζεται την ίδια άποψη.
Επιπλέον, οι γυναίκες εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές, με 62% να δηλώνουν ουδέτερη ή αρνητική στάση έναντι 52% των ανδρών.
Πραγματικότητα και αντιφάσεις
Παρά την ενίσχυση της εμπιστοσύνης από πλευράς κοινού, τα επιστημονικά δεδομένα προκαλούν σκεπτικισμό. Έρευνα του Columbia Journalism Review έδειξε ότι οκτώ γνωστά εργαλεία AI απέτυχαν να προσδιορίσουν σωστά βασικές πληροφορίες άρθρων (τίτλο, ημερομηνία, σύνδεσμο, εκδότη) σε ποσοστό άνω του 60%.
Οι απαντήσεις, μάλιστα, παρουσιάστηκαν με υψηλό βαθμό βεβαιότητας και χωρίς καμία επιφύλαξη ή αναφορά σε αδυναμία εντοπισμού στοιχείων, ενισχύοντας τις ανησυχίες για το πόσο ασφαλές είναι να βασίζεται κανείς σε αυτές τις τεχνολογίες.
Η ίδια προβληματική επισημάνθηκε και από την OpenAI, η οποία παραδέχθηκε ότι η πιο πρόσφατη έκδοση του ChatGPT (v4.5) παρουσίασε ποσοστό «παραισθήσεων» 37,1% σε τεστ απλών ερωτήσεων (SimpleQA test). Ο CEO της εταιρείας, Σαμ Όλτμαν, έχει δηλώσει ότι οι «παραισθήσεις» δεν είναι απλώς σφάλματα, αλλά εγγενές χαρακτηριστικό της λειτουργίας της AI, το οποίο —κατά την άποψή του— συμβάλλει και στην καινοτομία αυτών των συστημάτων.
Η εικόνα που προκύπτει είναι αντιφατική: ενώ οι χρήστες εμφανίζονται όλο και πιο πρόθυμοι να ακούσουν και να εμπιστευτούν την AI, τα επιστημονικά δεδομένα προειδοποιούν για τα όριά της. Η επόμενη πενταετία αναμένεται κρίσιμη, καθώς οι τεχνολογίες ωριμάζουν, οι κανονιστικές αρχές εντείνουν την εποπτεία τους και η κοινωνία καλείται να απαντήσει στο ερώτημα: πόσο μακριά είμαστε από την «έξυπνη» απόφαση και πόσο κοντά σε μια ψευδαίσθηση αυθεντίας;
