Σε τροχιά ανεξέλεγκτης διόγκωσης βρίσκονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου, οι οποίες τον Μάρτιο του 2025 σημείωσαν νέα εκτίναξη κατά 395 εκατομμύρια ευρώ, φτάνοντας τα 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν προστεθούν και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ύψους 723 εκατομμυρίων ευρώ, το συνολικό ποσό των χρεών του κράτους προς τον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται πλέον σε 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ, σκιαγραφώντας ένα τοξικό οικονομικό περιβάλλον για την αγορά.
Ο κύριος όγκος των οφειλών εντοπίζεται στον τομέα της υγείας, με τα δημόσια νοσοκομεία να χρωστούν στους προμηθευτές τους 1,489 δισεκατομμύρια ευρώ. Η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο, προκαλώντας την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ο λόγος είναι οι χρόνιες καθυστερήσεις στις πληρωμές, που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα και υπονομεύουν την ανθεκτικότητα κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον χώρο της υγείας.
Παράλληλα, το κράτος καθυστερεί σημαντικά στην επιστροφή φόρων προς φυσικά και νομικά πρόσωπα, γεγονός που στερεί πολύτιμη ρευστότητα από επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Επίσης, συνεχίζεται η καθυστέρηση στην εκκαθάριση και καταβολή κυρίως επικουρικών συντάξεων, δημιουργώντας πρόσθετες πιέσεις στους δικαιούχους και επιδεινώνοντας την εικόνα της κρατικής αναξιοπιστίας απέναντι στους πολίτες.
Το φαινόμενο των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου δεν αποτελεί συγκυριακή απόκλιση, αλλά δομικό πρόβλημα διαχείρισης και οργάνωσης, που βαθαίνει τις στρεβλώσεις στην ελληνική οικονομία και δυσχεραίνει την προσπάθεια επιστροφής σε συνθήκες κανονικότητας.
Τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καταγράφουν σαφή επιδείνωση στο μέτωπο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, με τις οφειλές των νοσοκομείων να ηγούνται της ανόδου. Τον Μάρτιο του 2025, τα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές ανήλθαν στα 1,489 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 212 εκατομμυρίων ευρώ μέσα σε μόλις έναν μήνα σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024, η αύξηση αγγίζει τα 325 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η συνολική εικόνα αποκαλύπτει μια εκρηκτική πορεία από το 2019 έως σήμερα. Τον Δεκέμβριο του 2019, πριν την πανδημία, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων ήταν μόλις 344 εκατομμύρια ευρώ και από τότε αυξάνονται σταθερά: 502 εκατ. ευρώ το 2020, 606 εκατ. ευρώ το 2021, 907 εκατ. ευρώ το 2022, 1,319 δισ. ευρώ το 2023 και 1,164 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024.
Αντίθετα, περιορισμένη αποκλιμάκωση καταγράφεται στα ληξιπρόθεσμα χρέη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, τα οποία μειώθηκαν από 604 εκατομμύρια ευρώ τον Φεβρουάριο του 2025 σε 582 εκατομμύρια ευρώ τον Μάρτιο. Ωστόσο, η κύρια πηγή καθυστέρησης εντοπίζεται στην εκκαθάριση και καταβολή επικουρικών συντάξεων, επιτείνοντας την πίεση σε χιλιάδες ασφαλισμένους.
Αντίθετη είναι η εικόνα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου τα χρέη των ΟΤΑ σημείωσαν απότομο άλμα. Από 280 εκατομμύρια ευρώ τον Φεβρουάριο, εκτοξεύθηκαν στα 373 εκατομμύρια ευρώ τον Μάρτιο του 2025, με αύξηση 93 εκατομμυρίων ευρώ μέσα σε μόλις 30 ημέρες. Παρόμοια αύξηση καταγράφεται και στα χρέη των λοιπών νομικών προσώπων του Δημοσίου, τα οποία από 195 εκατομμύρια ευρώ τον Φεβρουάριο, ανήλθαν στα 227 εκατομμύρια ευρώ τον Μάρτιο.
Η εικόνα που προκύπτει είναι ενδεικτική ενός βαθιά ριζωμένου προβλήματος στη λειτουργία και διαχείριση των δημοσίων οικονομικών. Η συσσώρευση νέων οφειλών παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις για εξορθολογισμό και επιτάχυνση πληρωμών καταδεικνύει αδυναμία ελέγχου και επιτείνει την ασφυξία στην πραγματική οικονομία.
Οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων μειώθηκαν στα 723 εκατομμύρια ευρώ τον Μάρτιο του 2025, έναντι 824 εκατομμυρίων ευρώ τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Ωστόσο, από το σύνολο αυτό, τα 316 εκατομμύρια ευρώ αφορούν ληξιπρόθεσμες επιστροφές που καθυστερούν πάνω από 90 ημέρες. Ειδικότερα, 234 εκατομμύρια ευρώ αντιστοιχούν σε περιπτώσεις όπου η πληρωμή δεν μπορεί να προχωρήσει λόγω εξωγενών παραγόντων, όπως η μη ανταπόκριση των δικαιούχων ή η έλλειψη απαραίτητων δικαιολογητικών. Τα υπόλοιπα 82 εκατομμύρια ευρώ αφορούν επιστροφές φόρων που, ενώ πληρούν τις προϋποθέσεις, παραμένουν σε εκκρεμότητα χωρίς να έχουν εκκαθαριστεί εντός του προβλεπόμενου χρονικού πλαισίου.
Στο σκέλος των επιστροφών κάτω των 90 ημερών, η εικόνα είναι ελαφρώς βελτιωμένη, καθώς το σχετικό ποσό υποχώρησε από 445 εκατομμύρια ευρώ τον Φεβρουάριο στα 408 εκατομμύρια ευρώ τον Μάρτιο. Η σταδιακή αποκλιμάκωση δείχνει μια σχετική κινητικότητα στην εκκαθάριση των υποθέσεων, ωστόσο το ύψος των ληξιπρόθεσμων και οι δομικές καθυστερήσεις αναδεικνύουν για ακόμη μία φορά τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού στη συνεπή και έγκαιρη εξυπηρέτηση των φορολογουμένων.
