Η πρόταση Θεοδωρικάκου και η κρυφή ατζέντα των μεταρρυθμίσεων
Το υπουργικό συμβούλιο πρόκειται σύντομα να κληθεί να εξετάσει μία πρόταση που, αν περάσει, θα αλλάξει τη φυσιογνωμία των λαϊκών αγορών όπως τις γνωρίζουμε: λαϊκές ημέρες αποκλειστικά με παραγωγούς. Την πρωτοβουλία αυτή προανήγγειλε ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, με στόχο —όπως δήλωσε— τη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές. Το σκεπτικό είναι απλό: όταν οι μεσάζοντες παρακάμπτονται, τα προϊόντα φτάνουν απευθείας από το χωράφι στο καλάθι του νοικοκυριού, χωρίς προσαυξήσεις.
Η ιδέα, βεβαίως, δεν είναι εντελώς καινούργια. Όπως υπογράμμισε ο Παντελής Μόσχος, πρόεδρος των Παραγωγών Λαϊκών Αγορών, σε δηλώσεις του στο Mega, η αδιαμεσολάβητη διάθεση προϊόντων ήδη εφαρμόζεται σε πολλές περιπτώσεις. «Οι μισοί από εμάς στη λαϊκή της Ηλιούπολης είμαστε παραγωγοί που πουλάμε απευθείας», είπε. Άρα, το μοντέλο που προτείνει ο υπουργός δεν αποτελεί καινοτομία. Το ερώτημα είναι: γιατί να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο, αντί να διορθωθεί το ήδη υπάρχον πλαίσιο;
Ο κ. Μόσχος επισημαίνει κάτι που δεν μπορεί να αγνοηθεί: ότι εδώ και 3,5 χρόνια, εξαιτίας ενός νόμου που προβλέπει προκήρυξη για την ένταξη νέων παραγωγών στις λαϊκές, η ανανέωση έχει ουσιαστικά παγώσει. «Έχουμε πάει τέσσερις φορές στον υπουργό και του ζητάμε τροποποίηση για να μπορούμε να μπαίνουμε ελεύθερα. Και η απάντησή του είναι πως θα κάνει… άλλες λαϊκές». Αντί, δηλαδή, να αρθεί ο περιορισμός και να ενισχυθεί η συμμετοχή στις υπάρχουσες δομές, ανοίγει ο δρόμος για νέο, παράλληλο σύστημα. Ένα σύστημα που ενδέχεται να φέρει περισσότερη γραφειοκρατία και, τελικά, λιγότερη αποτελεσματικότητα.
Η πολυδιάσπαση και οι τιμές των φρούτων: Ρεαλιστική λύση ή προβληματική εξαγγελία;
Η ουσία της ένστασης των παραγωγών είναι η εξής: αντί να αυξηθεί ο ανταγωνισμός μέσα στις υπάρχουσες αγορές, κινδυνεύουμε να τον αραιώσουμε. «Στην πράξη αυτό σημαίνει πολυδιάσπαση και αύξηση τιμών», προειδοποιεί ο πρόεδρος. Οι λαϊκές αγορές δεν είναι απλά χώροι πώλησης. Είναι κοινωνικοί και οικονομικοί θεσμοί. Αν δημιουργηθούν «παράλληλες» λαϊκές για λίγους, χάνεται η κρίσιμη μάζα που διαμορφώνει τις τιμές. Ο κίνδυνος είναι οι καταναλωτές να βρεθούν τελικά με λιγότερες επιλογές και ακριβότερα προϊόντα.
Η μεσαία λύση που προτείνεται είναι ρεαλιστική: άνοιγμα στις υφιστάμενες λαϊκές για περισσότερους παραγωγούς, ενίσχυση της διαφάνειας και του ελέγχου και όχι επιβολή παράλληλων δομών. Μόνο έτσι θα ενισχυθεί η εμπιστοσύνη παραγωγών και καταναλωτών.
Όσο για τις τιμές; Η πραγματικότητα είναι αποκαλυπτική. Τα καλοκαιρινά φρούτα, όπως τα κεράσια, αγγίζουν ήδη τα 5 ευρώ το κιλό. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στους μεσάζοντες. Είναι συνάρτηση αυξημένων καλλιεργητικών εξόδων, μεταφορών, καυσίμων και εφοδιαστικής. Ακόμα και με λαϊκές μόνο παραγωγών, αν δεν στηριχθούν οι άνθρωποι της πρωτογενούς παραγωγής, οι τιμές δύσκολα θα υποχωρήσουν θεαματικά.
Εν κατακλείδι, η πρωτοβουλία του κ. Θεοδωρικάκου χρειάζεται επανασχεδιασμό. Όχι δημιουργία νέων, περιφερειακών λαϊκών. Όχι διαχωρισμούς και παρακάμψεις. Χρειάζεται βούληση για ουσιαστικό διάλογο με τους ίδιους τους παραγωγούς, για άρση των εμποδίων και αξιοποίηση των υπαρχουσών υποδομών. Όχι βήματα πίσω με ωραίες ταμπέλες.
