Φωνές υπέρ της ελευθερίας ακούστηκαν στους δρόμους του Μπουένος Άιρες το βράδυ της 19ης Νοεμβρίου, καθώς ο Χαβιέρ Μιλέι εξελέγη νέος πρόεδρος της Αργεντινής.
«Καλησπέρα σε όλους τους καλοπροαίρετους Αργεντινούς, γιατί σήμερα αρχίζει η ανοικοδόμηση της Αργεντινής», είπε ο κ. Μιλέι στην πρώτη του ομιλία ως μελλοντικός κυβερνήτης της χώρας, μόλις ολοκληρώθηκε η καταμέτρηση των ψήφων.
Ο φιλελεύθερος που θεωρείται αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, κέρδισε τις επαναληπτικές εκλογές της χώρας με διαφορά 11 μονάδων -ξεπερνώντας τις προσδοκίες- με 55,7% των ψήφων.
Ο κ. Μιλέι αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 10 Δεκεμβρίου με το δύσκολο έργο της χαλιναγώγησης του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, ενός διογκωμένου γραφειοκρατικού κράτους και μιας κατεστημένης αντιπολίτευσης που έχει συνηθίσει να κυριαρχεί στην πολιτική του έθνους.
Η εκλογική νίκη έχει κλονίσει το πολιτικό κατεστημένο όχι μόνο στην Αργεντινή, αλλά οι κραδασμοί της γίνονται αισθητοί σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
Ακολουθούν 5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον Χαβιέρ Μιλέι και τα σχέδιά του ως πρόεδρος.
Ο «υπερ-φιλελεύθερος» αντικομμουνιστής
Ο κ. Μιλέι τράβηξε την προσοχή ως αουτσάιντερ από την αρχή της πολιτικής του καριέρας. Βρίσκεται πιο δεξιά στο πολιτικό φάσμα από οποιονδήποτε Αργεντινό ηγέτη με τόση επιτυχία στα ψηφοδέλτια. Είναι ένας ευθύς τύπος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του νοτιοαμερικανικού κοινού – γεγονός που του έχει αποφέρει συχνά την ταμπέλα του «λαϊκιστή».
Πρώην τερματοφύλακας της ομάδας νέων Chacarita Juniors, ενός γνωστού ποδοσφαιρικού συλλόγου, ο κ. Μιλέι υπήρξε επίσης τραγουδιστής ενός συγκροτήματος που έκανε διασκευές των Rolling Stones.
Μια εμβληματική στιγμή της πολιτικής του πορείας έχει αποτυπωθεί σε ένα viral βίντεο, όπου είναι ντυμένος με κιτρινόμαυρο κοστούμι, μάσκα και κάπα και τραγουδάει μια παρωδία κατά της εκτύπωσης χρημάτων του κλασικού έργου της όπερας «Λα Τραβιάτα» του Τζουζέπε Βέρντι.
«Ένα χειροκρότημα για τον Χαβιέρ, στρατηγέ Ανκάπ!» ακούγεται να φωνάζει ένας βοηθός του καθώς τελειώνει το τραγούδι. Το “Ancap” είναι η συντομογραφία του «αναρχοκαπιταλιστή», αντανακλώντας την ιδεολογία που διακηρύσσει ο Αργεντινός.
Ο κ. Μιλέι ανέβηκε στην προεδρία μετά από μόλις δύο χρόνια ως βουλευτής. Χτύπησε μια χορδή με τις πιο παθιασμένες εμμονές της Αργεντινής: τη μουσική, το χιούμορ και το ποδόσφαιρο, ενώ ταυτόχρονα καταπιάστηκε με τον υπερπληθωρισμό και τα προνόμια της πολιτικής κάστας που πλήττουν τον λαό της.
Το 2018, καταγράφηκε ως ο οικονομολόγος με τις περισσότερες συνεντεύξεις και τα περισσότερα λεπτά στον αέρα στην Αργεντινή – με μεγάλη διαφορά.
Ο κ. Μιλέι κέρδισε τις εκλογές της Κυριακής μεταφέροντας αποτελεσματικά δύο ζητήματα στο κοινό και «αντιμετωπίζοντας τις βαθιά ριζωμένες ελίτ», δήλωσε ο Ροντέρικ Ναβάρο, πολιτικός αναλυτής στο μέσο ενημέρωσης PanAm Post με έδρα το Μαϊάμι.
Το πρώτο ζήτημα ήταν να νικήσει «την πολιτική τάξη που εξαθλίωσε την Αργεντινή» και το δεύτερο είναι να «ηγηθεί της χώρας με ένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων της ελεύθερης αγοράς», δήλωσε ο κ. Ναβάρο.
Οι μεταρρυθμίσεις, όπως είπε, «θα θέσουν τις βάσεις για να γίνει η Αργεντινή παγκόσμια δύναμη σε 35 χρόνια».
«Αυτό τον έκανε έναν λαϊκό -όχι λαϊκιστή- ηγέτη. Τον μετέτρεψε στον άνθρωπο που έβαλε τέλος σε μια εποχή πολιτικής παρακμής στην Αργεντινή και ξεκίνησε μια νέα εποχή ευημερίας, ασφάλειας και αξιοπρέπειας», δήλωσε ο κ. Ναβάρο.
Η πίεση του κ. Μιλέι για μεταρρυθμίσεις υπέρ της ελεύθερης αγοράς υποστηρίζεται από το οικονομικό του υπόβαθρο. Ο Αργεντινός είναι συγγραφέας περισσότερων από 50 ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων και αναρίθμητων βιβλίων επί του θέματος και έχει δύο μεταπτυχιακά στα οικονομικά.
Δίδαξε για πάνω από 20 χρόνια ως καθηγητής πανεπιστημίου μακροοικονομίας, οικονομικών της ανάπτυξης, μικροοικονομίας και μαθηματικών για οικονομολόγους.
Τα οικονομικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το Bitcoin σημείωσε άνοδο 3%, καθώς ο κ. Μιλέι κέρδιζε τις εκλογές. Έχει επανειλημμένα ταχθεί υπέρ του κρυπτονομίσματος και έχει επικρίνει την Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής.
Η οικονομική πρόκληση
Η εστίαση του κ. Μιλέι στην οικονομία έχει ιδιαίτερη απήχηση αυτή τη στιγμή.
Ο ετήσιος πληθωρισμός της Αργεντινής έφθασε το εντυπωσιακό 142% κατά τη διάρκεια της εβδομάδας των εκλογών. Οι αναλυτές της Κεντρικής Τράπεζας προβλέπουν ότι θα μπορούσε να φθάσει στο 185 τοις εκατό μέχρι το τέλος του έτους. Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος εξαντλούνται και το πέσο δεν υπόσχεται πολλά στους αποταμιευτές. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει σκληρή κριτική για υπερβάσεις στις δαπάνες.
Ο κ. Μιλέι έχει υποσχεθεί να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις μειώνοντας την κρατική παρέμβαση στην εθνική οικονομία και προσθέτοντας ενδεχομένως το αμερικανικό δολάριο ως νόμισμα.
Άλλα σχέδια περιλαμβάνουν τη μείωση του αριθμού των ομοσπονδιακών υπηρεσιών και υπουργείων. Ένα viral βίντεο τον δείχνει να αφαιρεί τα ονόματα των κυβερνητικών υπηρεσιών από έναν λευκό πίνακα.
«Το κράτος δεν είναι η λύση, το κράτος είναι το πρόβλημα», λέει ο κ. Μιλέι, καθώς προτείνει να μειωθούν τα ομοσπονδιακά υπουργεία από 19 σε οκτώ.
Στις 11 διαγραμμένες υπηρεσίες περιλαμβάνονται το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, το Υπουργείο Γυναικών, Φύλου και Διαφορετικότητας και το Υπουργείο Παιδείας που ο ίδιος αποκαλεί «Υπουργείο Κατήχησης».
«Η πρόκληση είναι η καλή διακυβέρνηση», δήλωσε ο Κάρλος Σάντσεζ Μπερζάιν, πρώην υπουργός Άμυνας της Βολιβίας και τώρα επικεφαλής του Ινστιτούτου Διαμερικανικής Δημοκρατίας.
Όπως αναφέρει, ο κ. Μιλέι θα αντιμετωπίσει όχι μόνο οικονομικά εμπόδια, αλλά και ισχυρή αντίδραση από τον «καστρο-τσαβισμό», τη βαθιά ριζωμένη στην περιοχή ιδεολογία του «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα».
«Οι αποτυχίες μη σοσιαλιστών προέδρων λόγω κακής διακυβέρνησης είναι αρκετές και επαναλαμβάνονται στη Λατινική Αμερική. Η αλλαγή αρχίζει στην Αργεντινή, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με τη συνωμοσία του Κάστρο-Τσαβισμού. Αυτό το αποτέλεσμα ρευστοποιεί τον Κιρτσνερισμό. Η ήττα του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα εξαρτάται από την καλή [διακυβέρνηση] του Μιλέι», δήλωσε ο κ. Σάντσες Μπερζάιν.
Ο κ. Ναβάρο συμφωνεί.
«Η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής κέρδισε μια εκλογική μάχη, αλλά η πολιτική κάστα θα συνεχίσει να κάνει ό,τι χρειάζεται για να αποτύχει [ο κ. Μιλέι]. Αν καταφέρουν να σαμποτάρουν τη διοίκηση Μιλέι, θα χτίσουν ένα αφήγημα όπως χρειάζεται για να ανακτήσουν την εξουσία», δήλωσε.
Ορισμένοι αμφισβητούν την ικανότητα του κ. Μιλέι να εφαρμόσει τις προεκλογικές του προτάσεις, ως νεοφερμένος στην εκτελεστική εξουσία. Ο κ. Σάντσεζ Μπερζάιν δήλωσε ότι ο νέος πρόεδρος θα κάνει καλά να αντλήσει υποστήριξη από τη μετριοπαθή δεξιά της χώρας που τον υποστήριξε στον δεύτερο γύρο της 19ης Νοεμβρίου -συμπεριλαμβανομένης της Πατρίσια Μπούλριτς, η οποία ηττήθηκε στον πρώτο γύρο των εκλογών, και του Μαουρίτσιο Μάκρι, πρώην κεντροδεξιού προέδρου.
«Η συμβολή και η συμμετοχή του Μάκρι και της Μπούλριτς ήταν θεμελιώδους σημασίας για τη νίκη του Μιλέι στον δεύτερο γύρο, αλλά η συμμετοχή τους στην κυβέρνηση θα ήταν απαραίτητη λόγω της εμπειρίας τους».
Φαντάσματα του παρελθόντος
Μια ρήση στα οικονομικά που συχνά αποδίδεται στον νομπελίστα Σάιμον Κούζνετς έχει ως εξής: «Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας υπήρχαν μόνο τέσσερα είδη οικονομιών στον κόσμο: οι προηγμένες, οι αναπτυσσόμενες, η Ιαπωνία και η Αργεντινή».
Η χώρα είχε μια μοναδική οικονομική ιστορία, που κυμάνθηκε από την ευημερία στην τραγωδία.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ήταν μια από τις ανερχόμενες υπερδυνάμεις του κόσμου, ανταγωνιζόμενη τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν πλουσιότερη από τη Γερμανία και τη Γαλλία – στο Παρίσι κάποιοι αστειεύονταν ότι ήταν «τόσο πλούσιοι όσο ένας Αργεντινός».
Τώρα δεν έχει καμία σχέση με τον παλιό της εαυτό μεταξύ των οικονομιών του κόσμου. Όμως, το οδοιπορικό της στην ιστορία διαμόρφωσε βαθιά την άποψη των Αργεντινών για τον εαυτό τους.
Ο πολιτικός συνασπισμός του κ. Μιλέι “La Libertad Avanza”, που μεταφράζεται ως «Η ελευθερία σπρώχνει προς τα εμπρός», προσδιορίζει την αποστολή του ως «προώθηση πολιτικών υπέρ της ελευθερίας που βοηθούν την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ανάπτυξη που χρειάζονται οι Αργεντινοί για να ξαναγίνουμε η χώρα που ήμασταν στις αρχές του 1900».
Ο κ. Μιλέι αντιμετωπίζει έναν πόλεμο για τις καρδιές και τα μυαλά του λαού του – αλλά έναν πόλεμο στον οποίο έχει σαφώς προβάδισμα μετά τις εκλογές.
Η εκλογή του κ. Μιλέι αναμένεται να ξεπλύνει μακροχρόνιες πολιτικές γραμμές και να ξεφύγει από τις πιο καθιερωμένες πολιτικές παραδόσεις της.
Ιδιαίτερα από την επίδραση του πρώην προέδρου Χουάν Ντομίνγκο Περόν, ο οποίος έχει κατοχυρωθεί στην αριστερά ως σύμβολο της αργεντίνικης εξαιρετικότητας και εξουσίας.
Ο κ. Περόν ήταν ένας ισχυρός λαϊκιστής ηγέτης, που κυβέρνησε από το 1946 έως το 1955 και ξανά από το 1973 έως το 1974.
Ο ηττημένος αντίπαλος του κ. Μιλέι, ο αριστερός υποψήφιος Σέρτζιο Μάσα, καθώς και ο αδύναμος πρόεδρος Αλμπέρτο Φερνάντες, χαρακτηρίζονται αμφότεροι ως «Περονιστές». Μια μακρά σειρά βουλευτών και ακτιβιστών μοιράζονται την ίδια ταμπέλα.
Ένα αντίδοτο στον σοσιαλισμό της περιοχής
«Δεν θα κάνω συμφωνίες με κανέναν κομμουνιστή. Είμαι υπερασπιστής της ελευθερίας, της ειρήνης και της δημοκρατίας. Οι κομμουνιστές απλά δεν ταιριάζουν εδώ», δήλωσε ο κ. Μιλέι στον Τάκερ Κάρλσον σε μια viral συνέντευξη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
«Οι Κινέζοι δεν ταιριάζουν εδώ. Ο Πούτιν δεν ταιριάζει. Ο Λούλα, ας πούμε, δεν ταιριάζει». Αυτό απηχεί μεγάλο μέρος της ρητορικής του τα τελευταία χρόνια.
«Θέλουμε να είμαστε ο ηθικός φάρος της ηπείρου. Θέλουμε να είμαστε οι υπερασπιστές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ποικιλομορφίας και της ειρήνης. Έτσι, εμείς, από την κυβέρνηση, δεν θα προωθήσουμε κανενός είδους δράση με κομμουνιστές ή σοσιαλιστές», δήλωσε ο κ. Μιλέι.
Οι αναφορές για ανησυχία μεταξύ των αριστερών ηγετών της Νότιας Αμερικής ήταν ευρέως διαδεδομένες καθώς πλησίαζαν οι εκλογές. Η περιοχή είδε ένα κύμα σοσιαλιστικών εκλογικών νικών αφήνοντας μόνο τρεις χώρες που δεν κυβερνώνται από αριστερές διοικήσεις: Εκουαδόρ, Παραγουάη και Ουρουγουάη.
Ο κ. Μιλέι έχει αποκαλέσει τους σοσιαλιστές ηγέτες «σκουπίδια» και «ανθρώπινα περιττώματα» και ορκίστηκε να μην προωθήσει στενότερους δεσμούς μαζί τους, οικονομικούς ή άλλου είδους.
Η κορυφαία βραζιλιάνικη εφημερίδα O Estado de São Paulo δημοσίευσε άρθρα που έλεγαν ότι η κυβέρνηση της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα θεωρούσε μια νίκη του Μιλέι ως αποκάλυψη και πίεζε κατά της εκστρατείας του.
«Αυτές οι εκλογές ισοδυναμούν με σημαντική ήττα για το Φόρουμ του Σάο Πάολο», δήλωσε ο κ. Ναβάρο.
Το Φόρουμ του Σάο Πάολο είναι μια περιφερειακή οργάνωση που ιδρύθηκε από τον Φιντέλ Κάστρο της Κούβας και τον Λούλα ντα Σίλβα της Βραζιλίας το 1990 για την προώθηση του σοσιαλισμού στην περιοχή. Ενώνει ναρκο-τρομοκρατικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των FARC της Κολομβίας, κοινωνικά κινήματα και πολιτικά κόμματα.
Ο κ. Ναβάρο ισχυρίζεται ότι η ομάδα -που τώρα κλονίζεται από την εκλογή του κ. Μιλέι- υπήρξε πολιτική δύναμη στην περιοχή και εργαλείο για την προώθηση του εγκλήματος.
«Μετά τον Φιντέλ Κάστρο και τον Λούλα, ο [Ούγκο] Τσάβες της Βενεζουέλας και ο [Αργεντινός] Νέστορ Κίρχνερ έχουν δεσμευτεί να είναι περιφερειακοί ηγέτες για την οικοδόμηση ενός σχεδίου υπερεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, χρησιμοποιώντας τις δομές των κρατών για να το επιτύχουν», δήλωσε ο κ. Ναβάρο.
«Τώρα, η κυβέρνηση της Αργεντινής θα είναι σύμμαχος των κυβερνήσεων των ΗΠΑ και του Ισραήλ, της Ευρώπης και των ελεύθερων χωρών. Δεν θα βλέπουμε πλέον το υπουργείο Εξωτερικών της Αργεντινής να συμμαχεί με δικτάτορες».
Συγχαρητήρια από τον Τραμπ
Καθώς διαδίδονταν οι αναφορές για το προβάδισμα του κ. Μιλέι στις δημοσκοπήσεις και για την αγωνία των περιφερειακών αριστερών για την προεδρική του υποψηφιότητα, ο Αργεντινός έγραφε συχνά στο Twitter γι’ αυτές: «Η κόκκινη κάστα τρέμει», υπονοώντας ότι οι αντίπαλοί του ήταν φοβισμένοι.
Η ρητορική του πανηγυρίστηκε από τους δεξιούς στην περιοχή και πέραν αυτής ως μια κοσμοϊστορική «στιγμή αλλαγής του κλίματος».
Οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που παρομοιάζουν τον κ. Μιλέι με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου είναι ευρέως διαδεδομένες.
Ο πρόεδρος Τραμπ έγραψε στον λογαριασμό του στο Truth Social ότι είναι «πολύ περήφανος» για τον κ. Μιλέι, λέγοντας ότι θα «κάνει την Αργεντινή μεγάλη ξανά». Ο κ. Μπολσονάρου δημοσίευσε στο X ένα βίντεο στο οποίο μιλάει τηλεφωνικά με τον κ. Μιλέι το πρωί μετά τις εκλογές.
«Όπως σας είπα σε προηγούμενο μήνυμα, το έργο σας ξεπερνά την Αργεντινή. Αντιπροσωπεύετε πολλά για εμάς, είμαστε υπέρ της δημοκρατίας και είμαστε λάτρεις της ελευθερίας», δήλωσε ο κ. Μπολσονάρου στις 20 Νοεμβρίου.
«Σημαίνετε πολλά για τη Βραζιλία και να είστε σίγουροι ότι σε ό,τι είναι δυνατόν, θα είμαι στη διάθεσή σας. Είμαι βέβαιος ότι ο Θεός θα σας φωτίσει, θα σας προστατεύσει και θα κάνετε μια σπουδαία διοίκηση, για το καλό των χωρών μας».
Ο κ. Μιλέι προσκάλεσε τον κ. Μπολσονάρου στην ορκωμοσία του.
