Οι πολύ παλαιότεροι έζησαν την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Οι απλά παλαιότεροι βίωσαν τη χούντα και τα αυταρχικά μέτρα της εποχής. Η σημερινή ενήλικη γενιά έζησε τα μνημόνια και την πολιτική λαίλαπα του ΣΥΡΙΖΑ, όταν μια ομάδα ιδεοληπτικών ανέλαβε την εξουσία με φανφάρες, υπόσχεση να «σκίσει τα μνημόνια», να πει «όχι» στους Γερμανούς τοκογλύφους, να αφοπλίσει την αστυνομία και να μετατρέψει τη χώρα σε επί γης παράδεισο.
Το αποτέλεσμα ήταν καθημερινή ανασφάλεια: οι πολίτες ξυπνούσαν χωρίς να γνωρίζουν τι νέο κακό θα τους βρήκε, ενώ οι πιο προνοητικοί κοιτούσαν τον ουρανό μήπως έβλεπαν αεροπλάνα του ΟΗΕ που θα τους έφερναν ανθρωπιστική βοήθεια.
Η περίοδος αυτή τελείωσε και η χώρα μπήκε σε μια νέα φάση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αυτοδημιούργητο, μορφωμένο, τεχνοκράτη με πλούσια εργασιακή και οικονομική εμπειρία. Υποσχέθηκε σταθερότητα και ανάπτυξη, οδηγώντας τη χώρα στη λεγόμενη «γη της Επαγγελίας».
Επτά χρόνια μετά, όμως, η πραγματικότητα τον διαψεύδει. Η χώρα τρεκλίζει, οι πολίτες επιβαρύνονται καθημερινά, ενώ οι υποσχέσεις των «άριστων» αποδεικνύονται κούφια λόγια.
Υπάρχουν, βέβαια, εκείνοι που συνεχίζουν να πίνουν νερό στο όνομα του «Σωτήρα». Πρόκειται όχι μόνο για κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες που ευνοήθηκαν από δημόσια έργα, αλλά και για εκείνους που βολεύτηκαν ως μετακλητοί στο δημόσιο, που διέσχισαν «παράθυρα» για να βρεθούν σε θέσεις σε κρατικές επιχειρήσεις όπως το μετρό Θεσσαλονίκης, σε δήθεν ανεξάρτητες αρχές, σε Δ.Σ. φορέων ή οργανισμών, ή που ζουν με επιδόματα, δηλώνοντας ανάγκη και φοροδιαφεύγοντας ταυτόχρονα. Οι αριθμοί τους δεν είναι λίγοι, και οι διασυνδέσεις τους με πολιτικά δίκτυα εμφανείς. Η πελατειακή λογική παραμένει ζωντανή, ανθεκτική και αποτελεσματική.
Στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, μεγάλα εργοτάξια φαίνεται να καταλαμβάνονται από πρόσωπα που συνδέονται με την κυβερνητική παράταξη, κυκλοφορούν με αφίσες του πρωθυπουργού και ενισχύουν την εικόνα ενός πελατειακού κράτους που δεν άλλαξε ούτε στο ελάχιστο. Η καθημερινότητα της πολιτικής και της διοίκησης συνδέεται άμεσα με προσωπικές και κομματικές ατζέντες, θυσιάζοντας το δημόσιο συμφέρον.
Το αφήγημα του 2019 υποσχόταν ανατροπή και μεταρρύθμιση. Κατήργηση των μνημονιακών νόμων; 400 εξ αυτών παραμένουν σε ισχύ, ανάμεσά τους και ο νόμος Κατρούγκαλου. Επανέφεραν την τάξη και την ασφάλεια; Η εγκληματικότητα σπάει κάθε ρεκόρ, και η ανηλικότητα στην παραβατικότητα ανεβαίνει διαρκώς. Σταμάτησαν τις μεταναστευτικές ροές; Καθημερινά φτάνουν εκατοντάδες νέοι πρόσφυγες, ενώ οι περισσότερες αιτήσεις νομιμοποιούνται ταχύτατα, δημιουργώντας ψευδή εικόνα ελέγχου.
Καινοτομία; Τα περί υδρογονοκίνητων τρένων, αεροταξί και σύγχρονων σιδηροδρόμων στην πραγματικότητα έμειναν ανακοινώσεις στα χαρτιά. Το εργοστάσιο ηλεκτρικών οχημάτων, που θα έφερνε 3.000 θέσεις εργασίας στη Μακεδονία, αντί για αυτό άνοιξε στη Βόρεια Μακεδονία.
Η Συμφωνία των Πρεσπών θα ανατρεπόταν; Τίποτα. Οι εθνικές οδοί δεν έγιναν ασφαλέστερες, τα διόδια ακριβά, τα αεροπορικά εισιτήρια πανάκριβα. Η δημόσια υγεία και εκπαίδευση συνεχίζουν να υπολειτουργούν, η ακρίβεια, η ανεργία και ο πληθωρισμός βαραίνουν τους πολίτες, ενώ τα σκάνδαλα και οι αποτυχίες της κυβέρνησης συσσωρεύονται.
Στην εξωτερική πολιτική, η στροφή από την υποστήριξη της «woke ατζέντας» και του Μπάιντεν προς έναν πιο τραμπικό και «ουκρανικό» προσανατολισμό προκαλεί αντιφάσεις και σύγχυση. Ο άλλοτε Γ.Γ. της ΚΝΕ (Γεραπετρίτης) φωτογραφίζεται τώρα με την Αμερικανίδα πρέσβειρα, πανηγυρίζοντας την ελληνοαμερικανική φιλία και την αξιοποίηση φυσικού αερίου, ενώ οι πολίτες παρακολουθούν να επαναλαμβάνονται οι ίδιες υποσχέσεις για κοιτάσματα, όπως τα πετρέλαια του Αιγαίου, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Η πολιτική εμπειρία δείχνει ότι τα ποσοστά δεν εγγυώνται ασφάλεια: ο ΓΑΠ, με 44%, εξαφανίστηκε από τη σκηνή, ο Τσίπρας με 35% τον Σεπτέμβριο του 2015, μετά το χάος στα ΑΤΜ και τα συσσίτια, επιβεβαίωσε την ασταθή πολιτική μνήμη των πολιτών. Η σημερινή κυβέρνηση παραδίδει τη χώρα στα ιδιωτικά συμφέροντα, καταστρέφοντας τη δημόσια περιουσία με το αζημίωτο.
Τα ενεργειακά κοιτάσματα παραμένουν αμφίβολα, οι υποσχέσεις για αξιοποίηση συχνά μετατρέπονται σε πολιτικά παιχνίδια, ενώ η χώρα πνίγεται στα προβλήματα του φυσικού αερίου, προσπαθώντας να παρουσιαστεί ως διεθνής κόμβος ενέργειας. Το πετρέλαιο, που κάποτε ακουγόταν παντού, εξαφανίζεται από το προσκήνιο, ενώ οι πολίτες βιώνουν καθημερινά την έλλειψη πραγματικής πολιτικής.
Η επόμενη κυβέρνηση θα παραλάβει μια χώρα επιβαρυμένη από ανισότητες, εκκρεμότητες και πελατειακές δομές. Οι πολίτες παρακολουθούν τις υποσχέσεις, τα έργα και τις εξαγγελίες να έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα. Η εμπιστοσύνη κλονίζεται, η αίσθηση παραβίασης του δημόσιου συμφέροντος ενισχύεται, και οι ελπίδες για ουσιαστική αλλαγή παραμένουν περιορισμένες.
Στο τέλος, το συμπέρασμα είναι σαφές: η χώρα συνεχίζει να τρεκλίζει, οι πολίτες να επιβαρύνονται, οι υποσχέσεις να μένουν ανεκπλήρωτες και η πολιτική ελίτ να επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη, αφήνοντας τη δημόσια περιουσία, την ελπίδα και την αξιοπιστία να χάνεται στα γρανάζια ενός πελατειακού κράτους που δεν αλλάζει.
