ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ: ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ
Το 2025 ξεκίνησε με σοβαρές πιέσεις στις τιμές παραγωγού του ελαιόλαδου, οι οποίες έχουν καταρρεύσει σε επίπεδα κάτω των 5 ευρώ το κιλό. Οι έμποροι εκμεταλλεύονται τη συγκυρία, πιέζοντας για ακόμη χαμηλότερες τιμές, ενώ οι παραγωγοί τηρούν στάση αναμονής, κρατώντας τα αποθέματά τους στις αποθήκες με την ελπίδα για βελτίωση.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
Στη Λακωνία και τη Μεσσηνία, οι παραγωγοί κάνουν λόγο για «παιχνίδια» στις πλάτες τους και κατηγορούν την κυβέρνηση ότι δεν προστατεύει τον κλάδο. Παρά τις μειωμένες τιμές παραγωγού, οι καταναλωτές εξακολουθούν να πληρώνουν υψηλές τιμές στο ράφι, γεγονός που προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί ζητούν εγγυημένες τιμές και υποστήριξη για τις ζημιές από την ξηρασία.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ: ΙΣΠΑΝΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
Στην Ισπανία, οι τιμές έχουν σημειώσει πτώση 28,9% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, επηρεάζοντας τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές. Η Ιταλία αντιμετωπίζει μειωμένη παραγωγή και περιορισμένα αποθέματα, ενώ η Τουρκία αναμένει ρεκόρ εξαγωγών, με στόχο το 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ
Η ελληνική κυβέρνηση προχωρά σε μέτρα περιορισμού της διάθεσης χύμα ελαιόλαδου, επιτρέποντας τη διακίνηση μόνο σε συσκευασίες έως 5 λίτρα. Το ψηφιακό δελτίο αποστολής που θα εφαρμοστεί θα επιτρέπει την παρακολούθηση των αποθεμάτων κάθε παραγωγού, με στόχο τη διαφάνεια. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως 5.000 ευρώ.
Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
Η κρίση στις τιμές δημιουργεί προβληματισμό για το μέλλον του ελληνικού ελαιόλαδου. Ενώ οι παραγωγοί αναμένουν τη σταθεροποίηση της αγοράς, οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν τις υψηλές τιμές, εν μέσω πιέσεων για επενδύσεις και αποσβέσεις στον κλάδο. Μια ισορροπημένη προσέγγιση είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα του προϊόντος και την προστασία του ελαιοκομικού τομέα στην Ελλάδα.
Από τις πρώτες ημέρες του 2025 οι τιμές παραγωγού στο ελαιόλαδο έχουν καταρρεύσει, ενώ οι έμποροι συνεχίζουν τα παιχνίδια στις πλάτες τους
Την σταθεροποίηση της αγοράς στο ελαιόλαδο , η οποία συνεχίζει να βιώνει σοβαρές διακυμάνσεις όχι μόνο στην τοπικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο προσδοκούν οι εκπρόσωποι του κλάδου (αγρότες, μεταποιητές, εξαγωγείς) μετά και τις δύο τελευταίες δύσκολες σεζόν.
Από τις πρώτες ημέρες του 2025 οι τιμές παραγωγού στο ελαιόλαδο έχουν καταρρεύσει, ενώ οι έμποροι συνεχίζουν τα παιχνίδια στις πλάτες τους, ασκώντας πιέσεις προκειμένου να ρίξουν ακόμη περισσότερο την τιμή.
Από την πλευρά τους οι περισσότεροι Έλληνες ελαιοπαραγωγοί τηρούν στάση αναμονής, καθώς οι χαμηλές τιμές που επικρατούν και που μετά βίας ξεπερνούν τα 5 ευρώ, δεν προσφέρονται για πωλήσεις. Έτσι, κρατούν το ελαιόλαδο της νέας εσοδείας στις αποθήκες, αναμένοντας την πολυπόθητη άνοδο της τιμής.
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Ισπανία, μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές αγορές ελαιολάδου της ΕΕ, η τιμή, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει πέσει κατά 28,9% σε σχέση με την περσινή σεζόν. Να σημειωθεί ότι οι τιμές που διαμορφώνονται στην Ισπανία, έχουν αντίκτυπο και στις υπόλοιπες χώρες παραγωγής και κυρίως στα ελαιόλαδα που σκοπεύουν να εξάγουν.
Πάντως το μεγάλο στοίχημα παραμένει η επιστροφή των καταναλωτών στο ελαιόλαδο. Μέχρι όμως να πουληθούν τα αποθέματα ελαιόλαδου του 2024, τα οποία αγοράστηκαν σε υψηλότερες τιμές από τις τρέχουσες, οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εκπροσώπων της αγοράς, η όποια μείωση της τιμής στο ράφι αναμένεται να αποτυπωθεί σταδιακά τους επόμενους μήνες και μέχρι την άνοιξη, ανάλογα με τα διαθέσιμα αποθέματα των επιχειρήσεων του κλάδου.
Πούλησε η Λακωνία
Ο Ελαιουργικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Μολάων – Πακίων προχώρησε, την Τρίτη (7/1/2025), σε πώληση ενός βυτίου έξτρα παρθένου ελαιόλαδου. Η τιμή πώλησης, για το ελαιόλαδο φετινής εσοδείας (2024/2025), ήταν στα 5,70 ευρώ το κιλό και αγοραστής ήταν Έλληνας τυποποιητής. Πάντως στην χώρα μας τιμές παραγωγού, κάτω από τα 5 ευρώ το κιλό, με το σημερινό κόστος καλλιέργειας, είναι σίγουρο ότι θα φέρουν απαξίωση στην παραγωγή ελαιολάδου, με ότι αυτό συνεπάγεται για ολόκληρο τον κλάδο.
Από την Μεσσηνία, ο Αγροτικός Σύλλογος Χανδρινού και Περιφέρειας, σε ανακοίνωσή του κάνει λόγο για «παιχνίδια» εμπόρων στις πλάτες των ελαιοπαραγωγών, με την κυβέρνηση να παίρνει το μέρος τους. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι «οι έμποροι αρπάζουν το λάδι φτηνά από τον παραγωγό για να το πουλήσουν ακριβά στον καταναλωτή. Ενώ η τιμή παραγωγού έχει πέσει στα 5 ευρώ το κιλό η τιμή για τον καταναλωτή στο ράφι δεν έχει μειωθεί.
Ζητάμε κατώτατες εγγυημένες τιμές που θα ανταποκρίνονται στο κόστος παραγωγής, διασφαλίζοντας παράλληλα εισόδημα επιβίωσης και προσιτές τιμές των προϊόντων στην κατανάλωση. Επίσης η κυβέρνηση, με τις ίδιες δικαιολογίες – όπως έκανε τα προιηγούμενα χρόνια με ζημιές από δάκο και ακαρπία – προσπαθεί να μην αποζημιώσει τις ζημιές που είχαμε από την ξηρασία. Μόνο με αγώνα και διεκδικήσεις, με τα τρακτέρ καταφέραμε να αποσπάσουμε κατακτήσεις. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει από το να απαντήσουμε οργανωμένα στην επίθεση».
Στο μεταξύ αυτή την εποχή στην Ισπανία ξεκίνησαν αντιδράσεις για την απότομη πτώση των τιμών που έπεσαν στα 4,35 ευρώ το κιλό.
Στην Ιταλία, που έχει φέτος μειωμένη παραγωγή ελαιολάδου και παρά τις αυξημένες εισαγωγές που κάνει η μεταποίηση, οι παραγωγοί προσπαθούν να μην πουλήσουν σε χαμηλότερες τιμές σε σχέση με πέρσι.
Φέτος τα ιταλικά αποθέματα έξτρα παρθένου ελαιολάδου, στα τέλη Οκτωβρίου 2024, έφταναν τους 70.300 τόνους, το 43% των οποίων ήταν ιταλικής προέλευσης (πέρυσι το ίδιο διάστημα ξεπερνούσαν τους 100.000 τόνους).
Πάντως την περσινή εμπορική περίοδο οι υψηλότερες τιμές ενίσχυσαν την αξία των εξαγωγών ιταλικού ελαιολάδου. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ismea, τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 η αξία των εξαγωγών ήταν πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ, ξεπερνώντας το σύνολο του 2023, δηλαδή τεράστια κέρδη για την μεταποποίηση.
Από την άλλη φέτος στην Τουρκία αναμένεται ρεκόρ εξαγωγών ελαιολάδου, μετά τις απαγορεύσεις που είχαμε την προηγούμενη χρονιά.
Η κυβέρνηση της Άγκυρας έχει βάλει υψηλά τον πήχη για τις εξαγωγές ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών της χώρας, με στόχο να φτάσουν σε αξία ρεκόρ 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων (950 εκατ. ευρώ) το έτος καλλιέργειας 2024/2025.
Οι Τούρκοι κάνουν λόγο για μια παραγωγή φέτος 475.000 τόνους ελαιολάδου και 750.000 τόνων επιτραπέζιων ελιών, που θα πριμοδοτήσουν την τουρκική οικονομία (με συμφωνίες ΕΕ και ψήφο των ελληνικών κυβερνήσεων είναι αδασμολόγητες οι εξαγωγές που κάνει στην Ευρώπη).
Από την άλλη βλέπουμε μια αδιαφορία από την ελληνική κυβέρνηση να στηρίξη τους παραγωγούς και τον ελαιοκομικό κλάδο της χώρας, κάτι που θα οδηγήσει σε απαξίωση το προϊόν τα επόμενα χρόνια. Με απλά λόγια η Άγκυρα θέλει αύξηση παραγωγής, ενώ η Αθήνα αδιαφορεί για την μείωση της παραγωγής ελαιολάδου.
Κάποιες µικρές σε όρους όγκου πράξεις γίνονται µεν σε αυτές τις τιµές, παρά το γεγονός πως το προηγούµενο χρονικό διάστηµα το εµπόριο προσπάθησε να αρπάξει την φρέσκια σοδειά από τα χέρια των παραγωγών και ελαιοτριβείων από γειτονικούς νοµούς και Κρήτη, σε ένα σχετικά µεγάλο εύρος από 4,00 έως 5,50 ευρώ το κιλό. Φαίνεται πως πούλησαν λίγοι και δεν επικράτησε πανικός. Με το νέο χρόνο ωστόσο αναµένεται να ανοίξει σταδιακά η αγορά και µαζί να αρχίσει το νέο φορολογικό έτος… Φυσικά, ισχύει στο ακέραιο η άποψη που έχουν εκφράσει πολλοί το τελευταίο διάστηµα, δηλαδή πως το εύρος 5,50 µε 6,50 ευρώ το κιλό για την Ελλάδα αποτελεί ένα υγιές πεδίο κερδοφορίας για τις ελαιοκοµικές εκµεταλλεύσεις, που θα επιτρέψει και τις αναγκαίες επενδύσεις – αποσβέσεις.
Πάνω από 3 εκατ. τόνους η παγκόσµια κατανάλωση
Από την Ισπανία το…περιµέναν οι κλαδικοί αναλυτές, όµως από Τουρκία και Τυνησία φαίνεται πως έρχεται (στα χαρτιά τουλάχιστον) το σοκ προσφοράς στην αγορά ελαιολάδου, µε την παγκόσµια παραγωγή να εκτιµάται στους 3,4 εκατ. τόνους, µε την συµµετοχή των εξωκοινοτικών αγορών να διασπά ανοδικά τους 1,2 εκατ. τόνους για πρώτη φορά µετά την περίοδο 2021/22, έναντι 700-900 χιλιάδων που συνηθιζόταν. Τα νούµερα από µόνα τους λένε λίγα πράγµατα, όµως για πρώτη φορά έχουµε την εκτίµηση πως η παγκόσµια κατανάλωση θα παίξει πάνω από 3 εκατ. τόνους την φετινή σεζόν.
Τέλος στον τενεκέ από το χωριό – Τι ορίζουν τα νέα μέτρα
Τη στιγμή που οι τιμές παραγωγού για τη φετινή σοδειά έχουν, κυριολεκτικά κατακρημνιστεί, τέλος στον τενεκέ με λάδι από το χωριό βάζει η κυβέρνηση, με τριπλέτα μέτρων που στοχεύει στον περιορισμό της διάθεσης χύμα ελαιολάδου στο καταναλωτικό κοινό. Σύμφωνα με υπολογισμούς, κάθε χρόνο διακινούνται σε τενεκέδες χωρίς παραστατικά 60 ως 70.000 τόνοι ελαιόλαδου. Στο εξής θα επιτρέπεται μόνο η διακίνηση χύμα συσκευασιών έως 5 λίτρα. Οι παραβάτες απειλούνται με πρόστιμο έως 5.000 ευρώ.
Το «φρένο» στη διάθεση χύμα ελαιολάδου θα ξεκινά από το ελαιοτριβείο, από όπου, το ελαιόλαδο που εξάγεται θα συνοδεύεται, πλέον, από ψηφιακό δελτίο αποστολής.
Πώς θα συντάσσεται το ψηφιακό δελτίο αποστολής για το λάδι
Το ψηφιακό δελτίο αποστολής θα συμπληρώνεται μετά την επεξεργασία του καρπού. Ο υπεύθυνος του ελαιοτριβείου θα δηλώνει στην εφαρμογή myDATA, όχι μόνο το χρηματικό αντίτιμο που έλαβε από τον παραγωγό, όπως γίνεται σήμερα, αλλά και την ποσότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου. Έτσι, στο ΑΦΜ του ελαιοπαραγωγού θα αντιστοιχεί η ποσότητα που έχει στη διάθεσή του, μέρος της οποίας θα πρέπει να δικαιολογεί με τιμολόγια πώλησης.
«Σημαίνει ότι θα μπορεί να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή η διοίκηση, η ΑΑΔΕ, ότι ο συγκεκριμένος παραγωγός έχει στην κατοχή του αυτά τα κιλά λάδι. Τα οποία, κάποια θα είναι για ιδιοκατανάλωση και κάποια αναγκαστικά θα πρέπει να γίνουν προς πώληση. Θα πρέπει λοιπόν να κοπεί ένα παραστατικό», είπε ο πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελαιουργών, Πάνος Καραγιάννης.
«Η τιμή είναι κάτω των 5 ευρώ. Σε σχέση με τα αυξημένα κόστη προφανώς η τιμή αυτή δεν καλύπτει. Θα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο διάστημα να υπάρχει μια βελτίωση της τιμής», είπε ο πρόεδρος Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, Ιωάννης Μαλανδράκης.
Σήμερα το λιανικό εμπόριο καλύπτεται με αποθέματα της περσινής εσοδείας, καθώς οι παραγωγοί αρνούνται να πουλήσουν το λάδι τους σε τόσο χαμηλή τιμή και περιμένουν τις επόμενες εβδομάδες για την πιθανότητα καλύτερων διαπραγματεύσεων.
