Με σημαντικές ανατροπές σε συντάξεις, επιδόματα και εισφορές μπαίνει το 2023, καθώς για άλλη μια χρονιά αλλάζουν πολλά σε ολόκληρο το φάσμα του Ασφαλιστικού. Όλο το πλέγμα των αλλαγών που θα έρθουν από τον ερχόμενο Ιανουάριο αναλύει ο Δικηγόρος Διονύσιος Ρίζος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης με παραδείγματα και πίνακες.
- Πώς θα υπολογιστούν οι κύριες συντάξεις και η αύξηση μετά από 12 χρόνια.
- Τι θα γίνει με όσους έχουν προσωπική διαφορά και πώς θα την υπολογίσουν.
- Πόσο θα διαμορφωθεί η εθνική και η ανταποδοτική σύνταξη.
- Πώς διαμορφώνονται οι συντάξεις μετά την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
- Πού θα φτάσουν οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών μετά τις αυξήσεις, λόγω πληθωρισμού.
- Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στο δημόσιο και η δυνατότητα εξαγοράς από τους ένστολους της «μάχιμης» πενταετίας.
1. Αυξήσεις στις κύριες συντάξεις
Από την 1/1/2023 και σε εφαρμογή των σχετικών διατάξεων των άρθρων 7 και 14 του ν. 4387/2016 και έπειτα από 12 και πλέον χρόνια οι συνταξιούχοι πρόκειται να δουν αύξηση στις κύριες συντάξεις τους. Η εν λόγω αύξηση υπολογίζεται με το μέσο όρο αύξησης του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και θα είναι της τάξης του 7,75%. Οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις θα χορηγηθούν σε όλους τους ήδη συνταξιούχους αλλά και σε εκείνους που θα υποβάλουν το σχετικό αίτημα έως την 31/12/2022. Βέβαια όσοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από τον 5/2016 και κατόπιν του υπολογισμού της σύνταξής τους λαμβάνουν μεγάλο ποσό προσωπικής διαφοράς, σε αυτήν την περίπτωση η αύξηση θα απορροφηθεί από την προσωπική διαφορά με αποτέλεσμα να είναι μόνο “λογιστική” και να μην φανεί σε πραγματικά χρήματα στο πορτοφόλι του συνταξιούχου. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθούν 4 κατηγορίες αυξήσεων ανάλογα με το ποσό που θα λάβουν ή δεν θα λάβουν από την αύξηση.
Συγκεκριμένα,
Θα λάβουν πραγματική αύξηση:
- Συνταξιούχοι μετά την 12/5/2016
- Συνταξιούχοι πριν την 12/5/2016 που δεν έχουν προσωπική διαφορά
- Συνταξιούχοι πριν την 12/5/2016 που έχουν μικρή προσωπική διαφορά που θα υπερκαλυφθεί από την αύξηση
Θα λάβουν «λογιστική» αύξηση:
Συνταξιούχοι πριν την 12/5/2016 που έχουν μεγάλη προσωπική διαφορά που θα υπερκαλύψει την αύξηση
2. Εθνική Σύνταξη για όσους αποχωρήσουν από την 1/1/2023
Από την 1/1/2023 και σε εφαρμογή των σχετικών διατάξεων των άρθρων 7 και 14 του ν. 4387/2016 θα αυξηθεί η Εθνική Σύνταξη με βάση το μέσο όρο αύξησης του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Η εν λόγω αύξηση θα είναι της τάξης του 7,75% με το ποσό της Εθνικής Σύνταξης να διαμορφώνεται στα 413,76 €. Έτσι όποιος συνταξιοδοτηθεί από την 1/1/2023 πρόκειται να δει το τμήμα της σύνταξης που αφορά την Εθνική Σύνταξη να αντιστοιχεί σε 413,76 €. Είναι αυτονόητο ότι τυχόν περικοπές στην Εθνική Σύνταξη που αφορούν τα έτη παραμονής στην Ελλάδα (ως 40), τα έτη ασφάλισης (λιγότερα από 20) ή την περικοπή λόγω πρόωρης σύνταξης (μειωμένη σύνταξη) εφαρμόζονται κανονικά επί του νέου ποσού Εθνικής Σύνταξης.
3. Ανταποδοτική Σύνταξη για όσους αποχωρήσουν από την 1/1/2023
Από την 1/1/2023 και σε εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τιυ άρθρου 8 του ν. 4387/2016 θα αυξηθεί η Ανταποδοτική Σύνταξη με βάση τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του 2022. Η εν λόγω αύξηση αφορά την ένταξη του 2022 στα έτη που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών και στη χρήση του μέσου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τον υπολογισμό της βάση εξαγωγής της Ανταποδοτικής Σύνταξης. Έτσι όποιος συνταξιοδοτηθεί από την 1/1/2023 πρόκειται να δει το τμήμα της σύνταξης που αφορά την Ανταποδοτική Σύνταξη προσαυξημένο κατά περίπου 8%.
4. Κατώτατη σύνταξη λόγω θανάτου
Από την 1/1/2023 μέσω της αύξησης της Εθνικής Σύνταξης πρόκειται να αυξηθεί και η κατώτατη σύνταξη λόγω θανάτου ασφαλισμένου / συνταξιούχου που δικαιούνται ο / η επιζών σύζυγος και τα τέκνα. Έτσι στις περιπτώσεις θανάτου και μεταβίβασης σύνταξης από την 1/1/2023 η κατώτατη σύνταξη θα αντιστοιχεί σε 413,76 €.
5. Αύξηση στην ανώτατη σύνταξη
Από την 1/1/2023 μέσω της αύξησης της Εθνικής Σύνταξης πρόκειται να αυξηθεί και το πλαφόν σύνταξης. Έτσι η ανώτατη σύνταξη θα διαμορφώνεται πλέον στις 4.965,12 €.
6. Σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων
Από την 1/1/2023 μέσω της αύξησης της Εθνικής Σύνταξης πρόκειται να αυξηθεί και η κατώτατη σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων που δικαιούνται από τον ΟΠΕΚΑ όσοι έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους και ΔΕΝ λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη οποιαδήποτε παροχή από την Ελλάδα και το εξωτερικό που να ξεπερνά τα 360 €. Έτσι στις περιπτώσεις των δικαιούχων της σύνταξης του ανασφάλιστου υπερήλικα που θα υποβάλουν αίτηση μετά την 1/1/2023 το ποσό της σύνταξης θα αντιστοιχεί σε 387,9 €.
7. Κατάργηση της φορολογικής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης
Από την 1/1/2023 καταργείται η φορολογική επιβάρυνση της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης. Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται στο συνολικό μεικτό εισόδημα του φορολογουμένου – συνταξιούχου, δηλαδή στο ποσό του εισοδήματος πριν από την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. Υπολογίζεται κλιμακωτά σε όλα τα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ με συντελεστές από 2,2% έως 10%. Η κατάργηση της εν λόγω εισφοράς θα επηρεάσει κυρίως τα υψηλότερα κλιμάκια συντάξεων (άνω των 1.000 € / μήνας) και το όφελος θα είναι από 22 έως 700 περίπου ευρώ σε ετήσια βάση. Δεν καταργείται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων που συνεχίζει να παρακρατείται κανονικά.
8. Αύξηση εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες
Από την 1/1/2023 και σε εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του ν. 4670/2020 πρόκειται να αυξηθούν οι εισφορές για περίπου 1,8 εκ. αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες. Η εν λόγω διάταξη προβλέπει ότι η αύξηση θα κινηθεί ισόποσα με τον πληθωρισμό κάτι που σημαίνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πιθανή αύξηση εισφορών κατά 9% περίπου για τους επαγγελματίες – ασφαλισμένους στον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ) αλλά και για τους επιστήμονες ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Ταμείο Νομικών) που θα δουν τα εκκαθαριστικά για τις εισφορές του Ιανουαρίου να έρχονται φουσκωμένα. Η αύξηση θα επηρεάσει και τις 6 ασφαλιστικές κατηγορίες αντίστοιχα ενώ θα αυξηθούν και οι εισφορές για επικουρική σύνταξης και εφάπαξ. Συγκεκριμένα (με σενάριο πληθωρισμού στο 9%) :
9. Επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας
Από την 1/1/2023 οι επαγγελματίες – ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ) αλλά και οι επιστήμονες ασφαλισμένοι στο πρώην ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Ταμείο Νομικών) πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία και θα υπαχθούν για το 2023. Προσοχή χρειάζεται καθώς οι εισφορές του 2023 θα είναι αυξημένες κι επομένως η επιλογή της κατηγορίας θα πρέπει να γίνει έχοντας υπ’ όψιν και την εν λόγω αύξηση. Στην περίπτωση που ο9 ασφαλισμένος ΔΕΝ επιλέξει μόνος του τη σχετική κατηγορία θα ενταχθεί αυτόματα στην 1ηυ και κατώτατη ασφαλιστική κατηγορία.
10. Πρόωρες συντάξεις στο Δημόσιο
Με τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο επεκτάθηκε η δυνατότητα κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε πρόωρη / μειωμένη σύνταξη και για τις περιπτώσεις των δημοσίων υπαλλήλων που συμπλήρωσαν το σχετικό όριο ηλικίας έως την 31/12/2022. Έτσι από την 1/1/2023 το όριο ηλικίας για τις πρόωρες / μειωμένες συντάξεις του Δημοσίου εναρμονίζεται με το γενικό όριο ηλικίας και είναι πλέον το 62ο έτος. Θα πρέπει να τονιστεί πως όσοι κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως την 31/12/2022 μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα οποτεδήποτε στο μέλλον χωρίς να εγκλωβίζονται ή να επηρεάζονται από τον ερχομό του νέου έτους. Για τις πρόωρες / μειωμένες συντάξεις συγκεκριμένα :
11. Επιλογή ασφαλιστικού φορέα για τους παράλληλα ασφαλιζόμενους μέχρι το 2016
Έως την 31/12/2022 έχουν περιθώριο χιλιάδες ασφαλισμένοι σε 2 παράλληλους φορείς ασφάλισης μέχρι το 2016, για να επιλέξουν ποιον ασφαλιστικό φορέα επιθυμούν να κρατήσουν αναδρομικά από την 1/1/2017. Η εν λόγω ρύθμιση αφορά κυρίως δημοσίους υπαλλήλους που ήταν ασφαλισμένοι παράλληλα σε 2 φορείς όπως Δημόσιο και ΤΣΜΕΔΕ ή Δημόσιο και ΤΣΑΥ ή Δημόσιο και Ταμείο Νομικών αλλά και ιδιώτες που κατέβαλλαν το 2016 εισφορές παράλληλα λόγω της απασχόλησης τους σε πρώην ΔΕΚΟ. Η επιλογή γίνεται με την υποβολή σχετικής υπεύθυνης δήλωσης στον ΕΦΚΑ ενώ μεγάλη προσοχή πρέπει να δείξουν όσοι βρίσκονται στο κατώφλι της σύνταξης καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος να εγκλωβιστούν.
12. Μείωση κατά 1% της εισφοράς υπέρ εφάπαξ ΤΠΔΥ
Από την 1/1/2023 οι δημόσιοι υπάλληλοι θα δουν αύξηση των καθαρών αποδοχών τους μέσω της κατάργησης της ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Η ειδική αυτή εισφορά δεν υπολογίζεται στο εφάπαξ και δεν συμπεριλαμβάνεται στις συσσωρευμένες εισφορές ούτε προσμετράται στον συντελεστή ανταποδοτικότητας ή στην ατομική μερίδα του ασφαλισμένου. Με την κατάργηση του 1% που επιβάλλεται στο σύνολο των αποδοχών, η ωφέλεια θα φτάσει τα 110 ευρώ τον χρόνο περίπου για τον νεοπροσλαμβανόμενο και περίπου 590 ευρώ τον χρόνο για τα ανώτατα μισθολογικά κλιμάκια.
13. Μονιμοποίηση μείωσης των συνεισπραττόμενων εισφορών
Από την 1/1/2023 μονιμοποιούνται οι μειώσεις των συνεισπρατόμενων ασφαλιστικών εισφορών που είχαν ξεκινήσει ως προσωρινό μέτρο από την 1/1/2021.
14. Δυνατότητα εξαγοράς από το σύνολο των ένστολων της “μάχιμης” πενταετίας
Από την 1/1/2023 το σύνολο των ενστόλων θα μπορεί να εξαγοράσει ως 5 πλασματικά έτη τα οποία και θα αναγνωρίζονται ως πραγματικά για να χρησιμοποιηθούν για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και την προσαύξηση της σύνταξης. Η λεγόμενη μάχιμη 5ετία που μέχρι σήμερα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από περιορισμένο αριθμό ασφαλισμένων – στελεχών των σωμάτων ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων θα μπορεί πλέον να εξαγοραστεί από όλους με κόστος 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών τη στιγμή υποβολής της σχετικής αίτησης. Έτσι ένας ένστολος που έχει 35 έτη υπηρεσίας θα μπορεί με την προσθήκη 5 πλασματικών ετών να συμπληρώσει την απαιτούμενη 40ετία και να συνταξιοδοτηθεί χωρίς όριο ηλικίας.
15. Αναπηρική σύνταξη με 50% για ελεύθερους επαγγελματίες
Από την 1/1/2023 εναρμονίζεται και για τους αυτοαπασχολούμενους – ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ και πρώην ΕΤΑΑ το ποσοστό αναπηρίας με βάση το οποίο δικαιούνται αναπηρική σύνταξη. Έτσι πλέον μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες θα μπορούν να δικαιωθούν αναπηρικής σύνταξης με ποσοστό 50% κάτι που δεν ίσχυε έως την 31/12/2022 για τους δεύτερους καθώς έπρεπε να έχουν 67% και άνω.
16. Αύξηση των επανυπολογισμένων συντάξεων
Από την 1/1/2023 πρόκειται να αυξηθούν οι επανυπολογισμένες συντάξεις καθώς καταβάλετε η 5η δόση επανυπολογισμού μέσω του ν. 4387/2016 (Κατρούγκαλου) και η 4η δόση επανυπολογισμού του ν. 4670/2020 (Βρούτση)
Πηγή: ΗΜΗΡΕΣΙΑ
