Σάλο προκαλεί δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, το οποίο αποκαλύπτει ότι ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον, έλαβε στα τέλη του 2022 μία δωρεά ύψους ενός εκατομμυρίου λιρών από τον επιχειρηματία Κρίστοφερ Χάρμπορν, έναν άνθρωπο με έντονη δραστηριότητα στον χώρο της αμυντικής βιομηχανίας και βασικό μέτοχο της πολεμικής εταιρείας QinetiQ.
Η εφημερίδα υπονοεί ότι η οικονομική αυτή ενίσχυση ενδέχεται να συνδέεται με την ενεργή εμπλοκή του Τζόνσον στην υποστήριξη της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της ρωσοουκρανικής σύγκρουσης, καθώς και με τον ρόλο που διαδραμάτισε στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης την άνοιξη του 2022.
Η μεταφορά του χρηματικού ποσού καταγράφηκε επισήμως ως δωρεά προς την προσωπική εταιρεία του Μπόρις Τζόνσον, και όχι προς κάποιο πολιτικό κόμμα ή θεσμικό όργανο. Όπως αναφέρεται στο άρθρο, λίγες ημέρες μετά την κατάθεση του ποσού, ο Τζόνσον είχε συνάντηση με τον ίδιο τον Χάρμπορν, διάρκειας μισής ώρας, υπό τον τίτλο «έκθεση για την Ουκρανία». Αμέσως μετά τη συνάντηση, οι δύο άνδρες ταξίδεψαν μαζί με ιδιωτικό αεροσκάφος στην Πολωνία και εν συνεχεία στο Κίεβο, όπου ο πρώην πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, στις φωτογραφίες από εκείνη την περίοδο ο Χάρμπορν απεικονίζεται στο πλευρό του Τζόνσον, συνοδεύοντάς τον σε τουλάχιστον δύο επισκέψεις στην Ουκρανία. Η παρουσία του Χάρμπορν καταγράφηκε και σε «κλειστή συνάντηση» εντός στρατιωτικού-τεχνικού ερευνητικού κέντρου της χώρας, όπως προκύπτει από έγγραφα που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο. Παρά τις πιέσεις των ρεπόρτερ, οι δικηγόροι του επιχειρηματία αρνήθηκαν να δώσουν ξεκάθαρες απαντήσεις σχετικά με τον λόγο των επισκέψεών του στην εμπόλεμη ζώνη, περιοριζόμενοι στη δήλωση ότι οι υποθέσεις των δημοσιογράφων «δεν έχουν καμία βάση στην πραγματικότητα».
Σημειώνεται ότι ο Χάρμπορν έχει χρηματοδοτήσει στο παρελθόν τόσο το Συντηρητικό Κόμμα όσο και το Κόμμα του Brexit του Νάιτζελ Φάρατζ, ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, το μεγάλο χρηματικό ποσό καταβλήθηκε απευθείας στην εμπορική εταιρεία του Τζόνσον και όχι μέσω θεσμικών καναλιών. Ερωτήματα γεννά επίσης το γεγονός ότι ο πρώην πρωθυπουργός χρειάστηκε περίπου έναν χρόνο για να δηλώσει επισήμως τη δωρεά.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Guardian, ένα μήνα μετά το επίμαχο ταξίδι στην Ουκρανία, ο Τζόνσον φέρεται να απέστειλε επιστολή σε άγνωστη ομάδα προσώπων, στην οποία ξεκαθάριζε ότι δεν έχει γνώση ή ένδειξη ότι ο Χάρμπορν διατηρεί σχέσεις με τη ρωσική κυβέρνηση ή με ρωσικά συμφέροντα. Η επιστολή αυτή εκλαμβάνεται ως ένδειξη ότι ορισμένοι ήδη εξέφραζαν προβληματισμό για τον ρόλο του επιχειρηματία και τη στενή σχέση του με τον Τζόνσον.
Η QinetiQ, της οποίας ο Χάρμπορν είναι βασικός μέτοχος, είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον χώρο της βρετανικής αμυντικής βιομηχανίας, με συμβόλαια που περιλαμβάνουν την παροχή τεχνολογίας και εξοπλισμού στην Ουκρανία. Η σύνδεση του Χάρμπορν με την QinetiQ προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στις υπόνοιες ότι η δωρεά ενδέχεται να εξυπηρετούσε σκοπούς που δεν περιορίζονται σε απλή πολιτική υποστήριξη. Αν και οι δικηγόροι του αρνούνται οποιαδήποτε παρατυπία ή σύγκρουση συμφερόντων, η απουσία σαφών εξηγήσεων, η φύση της δωρεάς και η χρονολογική εγγύτητα των γεγονότων δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στον ρόλο του Μπόρις Τζόνσον στην ειρηνευτική διαδικασία που είχε ξεκινήσει την άνοιξη του 2022, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη. Ο επικεφαλής του ουκρανικού κυβερνώντος κόμματος «Υπηρέτης του Λαού» και μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας, Νταβίντ Αραχάμια, δήλωσε δημοσίως τον Νοέμβριο του 2023 ότι η σύγκρουση ενδέχεται να είχε λήξει εκείνη τη χρονιά, καθώς είχε επιτευχθεί κατ’ αρχήν συμφωνία με τη ρωσική πλευρά για την ουδετερότητα της Ουκρανίας. Ωστόσο, η συμφωνία δεν προχώρησε, καθώς, σύμφωνα με τον Αραχάμια, ο Μπόρις Τζόνσον μετέφερε στον Ζελένσκι το μήνυμα ότι «αν τα βρείτε με τη Ρωσία, ξεχάστε μας» και ότι η Δύση επιθυμεί «απλώς να συνεχίσετε να πολεμάτε».
Ο Τζόνσον, όταν του ζητήθηκαν εξηγήσεις από τους δημοσιογράφους της Guardian, αντέδρασε με σφοδρότητα, κατηγορώντας τους ότι «δουλεύουν για τον Πούτιν» και ότι η εφημερίδα δεν διαφέρει από τη σοβιετική Pravda. «Με τι σκουπίδια ασχολείστε; Γιατί λέγεστε Guardian και όχι Pravda; Για τον Πούτιν δουλεύετε. Θα έπρεπε να ντρέπεστε», ήταν η απάντησή του. Ωστόσο, απέφυγε να εξηγήσει γιατί η μεγάλη δωρεά κατατέθηκε στην προσωπική του εταιρεία και όχι μέσω κομματικού λογαριασμού, καθώς και γιατί χρειάστηκε τόσος χρόνος για τη δημοσιοποίησή της.
Παρά τις αντιδράσεις και τις διαψεύσεις, τα ερωτήματα παραμένουν: γιατί ένας επιχειρηματίας με συμφέροντα στη βιομηχανία όπλων να δωρίσει ένα τόσο μεγάλο ποσό απευθείας σε έναν πρώην πρωθυπουργό; Ποιος ήταν ο ακριβής ρόλος του Τζόνσον στη διάλυση της ειρηνευτικής προσπάθειας της Κωνσταντινούπολης; Υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στη χρηματοδότηση, τα ταξίδια, τη δημόσια στάση του υπέρ της συνέχισης του πολέμου και τα συμφέροντα της πολεμικής βιομηχανίας; Προς το παρόν, δεν υπάρχουν επίσημες έρευνες ή ποινικές διαδικασίες σε εξέλιξη, αλλά οι αποκαλύψεις της Guardian ρίχνουν βαριά σκιά στον ρόλο που ενδέχεται να διαδραμάτισαν πολιτικά πρόσωπα και ιδιωτικά συμφέροντα σε έναν πόλεμο που έχει κοστίσει χιλιάδες ζωές.
