Η ρευστή και επικίνδυνη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, με την ανοικτή σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, απειλεί να επιδεινώσει δραματικά το ήδη ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας. Αν οι εχθροπραξίες δεν τερματιστούν σύντομα –κάτι που μοιάζει ολοένα και λιγότερο πιθανό– η χώρα μας αναμένεται να δεχθεί νέο πλήγμα, το οποίο θα επιτείνει τη μακροοικονομική της αστάθεια.
Οι ενδείξεις είναι ήδη ανησυχητικές: το ισοζύγιο, το οποίο έκλεισε πέρυσι με έλλειμμα 6,4% του ΑΕΠ, απειλείται με περαιτέρω επιδείνωση. Η βασική αιτία είναι η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας σε μια περίοδο όπου οι διεθνείς τιμές ενέργειας παραμένουν υψηλές και ευμετάβλητες. Το Brent κινείται σταθερά ανοδικά, ενώ η τιμή του φυσικού αερίου αυξάνεται με ρυθμούς που εντείνουν την πίεση στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, δημιουργώντας πρόσθετο κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Παρότι η διεθνής αγορά τηρεί στάση αναμονής, η παραμικρή ένταση στον Περσικό Κόλπο (όπως αποκλεισμός των Στενών του Ορμούζ) μπορεί να οδηγήσει σε νέο ενεργειακό σοκ, με ολέθριες συνέπειες για την ελληνική οικονομία. Η σκιά μιας επανάληψης της κρίσης του 2022, όταν το έλλειμμα άγγιξε το 10% του ΑΕΠ, επιστρέφει πιο απειλητική από ποτέ.
Παράλληλα, οι επενδύσεις, οι οποίες χρηματοδοτούνται σε μεγάλο μέρος από το Ταμείο Ανάκαμψης, όχι μόνο δεν προσφέρουν άμεσα αναπτυξιακά οφέλη, αλλά επιβαρύνουν το ισοζύγιο λόγω αυξημένων εισαγωγών. Η εξάρτηση από ξένες επενδύσεις γίνεται ακόμη πιο ευάλωτη καθώς οι γεωπολιτικές και εμπορικές αναταράξεις, όπως οι δασμοί των ΗΠΑ, εντείνουν το κλίμα αβεβαιότητας.
Ο τουρισμός, στον οποίο στηρίζονται οι ελπίδες βελτίωσης του ισοζυγίου, κινδυνεύει να μην ανταποκριθεί στις αρχικές αισιόδοξες προβλέψεις. Η ένταση στην περιοχή και το ενδεχόμενο ύφεσης διεθνώς θα μπορούσαν να πλήξουν και αυτόν τον πυλώνα της οικονομίας.
Παρότι η Τράπεζα της Ελλάδος εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξη, βασίζοντας την πρόβλεψή της σε ήπια μείωση των επιτοκίων και σε πιθανή αύξηση του τουριστικού συναλλάγματος, δεν έχει ακόμη ενσωματώσει τις συνέπειες του πολέμου. Αντίθετα, τα δεδομένα δείχνουν πως η ελληνική οικονομία εισέρχεται σε περίοδο ενισχυμένων κινδύνων, όπου το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει αδύναμος κρίκος.
