Από αυστηρό ελεγκτικό «κόσκινο» περνούν χιλιάδες φορολογικές υποθέσεις οι οποίες παραγράφονται οριστικά στις 31 Δεκεμβρίου 2025. Με τον χρόνο να κυλά αμείλικτα, οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ επιταχύνουν τις διαδικασίες, εξετάζοντας εξονυχιστικά κάθε εκκρεμότητα που αφορά το φορολογικό έτος 2019, ώστε να μη χαθούν πολύτιμα έσοδα για το Δημόσιο. Οι έλεγχοι επικεντρώνονται σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που φέρονται να απέκρυψαν εισοδήματα ή να υπέβαλαν ανακριβείς δηλώσεις, καθώς εάν οι σχετικές πράξεις δεν κοινοποιηθούν εμπρόθεσμα, οι υποθέσεις θα παραγραφούν και δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα καταλογισμού φόρων ή προστίμων.
Στο στόχαστρο των ελέγχων βρίσκονται εργαζόμενοι και συνταξιούχοι που δεν δήλωσαν αναδρομικά ποσά συντάξεων ή αποδοχών, ιδιοκτήτες ακινήτων που απέκρυψαν εισοδήματα από εκμίσθωση, αλλά και φορολογούμενοι που εισέπραξαν αποδοχές ή μερίσματα από το εξωτερικό χωρίς να τα δηλώσουν στην εφορία. Οι περιπτώσεις αυτές θεωρούνται υψηλού κινδύνου και ελέγχονται κατά προτεραιότητα, καθώς η εμπειρία των προηγούμενων ετών έχει δείξει ότι κρύβουν σημαντικές φορολογικές αποκλίσεις. Σύμφωνα με τον νόμο, οι πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμων πρέπει να έχουν κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο έως την τελευταία ημέρα του 2025. Αν αυτό δεν γίνει, οι υποθέσεις παραγράφονται αυτομάτως και το Δημόσιο χάνει κάθε δικαίωμα διεκδίκησης.
Η επιλογή των υποθέσεων που ελέγχονται δεν γίνεται πλέον με τυχαία ή χειροκίνητη διαδικασία, αλλά μέσω ενός αυτοματοποιημένου συστήματος ανάλυσης κινδύνου, το οποίο επεξεργάζεται δεδομένα από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές. Το σύστημα αυτό συγκρίνει δηλωθέντα εισοδήματα, τραπεζικές κινήσεις, συναλλαγές στο εξωτερικό, στοιχεία από το myDATA, ακόμα και δεδομένα από πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι ελεγκτές δίνουν προτεραιότητα στις πιο «επικίνδυνες» περιπτώσεις, δηλαδή σε εκείνες όπου εντοπίζονται ενδείξεις ασυμφωνίας μεταξύ δηλωθέντων και πραγματικών εισοδημάτων, ύποπτες μεταφορές κεφαλαίων ή μεγάλα ποσά που δεν δικαιολογούνται από το φορολογικό προφίλ του ελεγχόμενου.
Στο μικροσκόπιο της ΑΑΔΕ έχουν τεθεί υποθέσεις εισοδήματος και ΦΠΑ του 2019 που εμπίπτουν στη βασική πενταετή προθεσμία παραγραφής, με τη δυνατότητα έκδοσης πράξης εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου σε περιπτώσεις όπου δεν έχει υποβληθεί δήλωση και υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για φορολογητέα ύλη άνω των 30 ευρώ. Εξετάζονται επίσης φάκελοι μεταβίβασης ακινήτων, κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών, ιδίως για ακίνητα που βρίσκονται εκτός αντικειμενικού συστήματος αξιών, όπου εντοπίζονται συχνά αποκλίσεις μεταξύ δηλωθέντων και πραγματικών τιμών. Παράλληλα, στο επίκεντρο των ελέγχων βρίσκονται επιχειρήσεις που παρουσίασαν ψευδή ή ανακριβή στοιχεία στα ακαθάριστα έσοδα ή στις δαπάνες τους, καθώς και φυσικά πρόσωπα που δεν δήλωσαν ορθά τα αναδρομικά εισοδήματα που εισέπραξαν μέσα στο 2019.
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται και στις υποθέσεις με απλήρωτα τέλη κυκλοφορίας του 2020, αλλά και σε φακέλους παλαιότερων ετών –όπως του 2014– στους οποίους έχουν εντοπιστεί νέα «συμπληρωματικά» στοιχεία. Σε αυτές περιλαμβάνονται περιπτώσεις πλαστών ή εικονικών τιμολογίων που συνιστούν φοροδιαφυγή, όταν η απόκρυψη υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ για παρακρατούμενους φόρους ή τις 100.000 ευρώ για φόρο εισοδήματος. Οι υποθέσεις αυτές δεν παραγράφονται αυτόματα, αλλά παρατείνονται έως και δεκαπέντε έτη, καθώς θεωρούνται βαριές παραβάσεις.
Η βασική προθεσμία παραγραφής των φορολογικών υποθέσεων είναι πενταετής, ωστόσο για τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό σύστημα myDATA η διάρκεια αυτή μειώνεται στα τρία χρόνια, λόγω της αυξημένης διαφάνειας και της άμεσης πρόσβασης των αρχών στα οικονομικά τους δεδομένα. Υπάρχουν όμως σημαντικές εξαιρέσεις που παρατείνουν τον χρόνο παραγραφής: όταν προκύπτουν νέα στοιχεία, όταν η ΑΑΔΕ ζητά πληροφορίες από το εξωτερικό, όταν υπάρχει εκκρεμής δικαστική υπόθεση ή ενδικοφανής προσφυγή, αλλά και όταν έχει υποβληθεί αίτημα Διαδικασίας Αμοιβαίου Διακανονισμού (Δ.Α.Δ.) μεταξύ κρατών. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η προθεσμία μπορεί να φτάσει έως και δεκαπέντε χρόνια, επιτρέποντας τη συνέχιση του ελέγχου μέχρι να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα εντοπισμού φοροδιαφυγής.
Η ΑΑΔΕ έχει δώσει σαφείς εντολές για επιτάχυνση όλων των εκκρεμών φακέλων του 2019, με στόχο να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι πριν από το τέλος του 2025 και να μην υπάρξει απώλεια φορολογικών εσόδων. Οι ελεγκτές εργάζονται ήδη με εντατικούς ρυθμούς, αξιοποιώντας τεχνολογικά εργαλεία και διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο, ώστε να εντοπίσουν περιπτώσεις αδήλωτων εισοδημάτων, εικονικών τιμολογίων και αδικαιολόγητων καταθέσεων. Μέχρι την τελευταία ημέρα του χρόνου, κάθε υπόθεση που δεν έχει εξεταστεί θα χαθεί οριστικά για το Δημόσιο, καθιστώντας το επόμενο δωδεκάμηνο κρίσιμο για τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής και την επιβεβαίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.
