Bitcoin: Η παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα αποκαλύπτει σήμερα ένα σκηνικό εκτεταμένης δημοσιονομικής αποσταθεροποίησης, με τις κρατικές δαπάνες να έχουν ξεφύγει από κάθε όριο ελέγχου στις ανεπτυγμένες χώρες. Παρά τις φαινομενικές εξαγγελίες περί πειθαρχίας και εξορθολογισμού, καμία παρεμβατική κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να περιορίσει τις δαπάνες της ή να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της. Ο λόγος είναι απλός και θεμελιώδης: η αύξηση των δαπανών προσφέρει μεγαλύτερη εξουσία στην πολιτική τάξη και ενισχύει τον έλεγχο της οικονομίας από το κράτος.
Η διαχείριση του χρέους, των ελλειμμάτων και του πληθωρισμού δεν αντιμετωπίζεται ως οικονομική αναγκαιότητα αλλά ως εργαλείο πολιτικής επιβίωσης. Ο πληθωρισμός, μακριά από απρόβλεπτο φαινόμενο, αποτελεί εσκεμμένη πολιτική στρατηγική. Μέσω της συνεχούς έκδοσης νομίσματος, οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να ενισχύσουν τον κρατικό παρεμβατισμό, επεκτείνοντας τον έλεγχό τους στην πραγματική οικονομία. Το υποτιμημένο νόμισμα γίνεται το όχημα για τη δημιουργία μιας ελεγχόμενης, κρατικοποιημένης οικονομίας, στην οποία η εξάρτηση πολιτών και επιχειρήσεων από τον κρατικό μηχανισμό αποτελεί επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Οι κρατικές δαπάνες, μέσω της συνεχούς εκτύπωσης χρήματος, τροφοδοτούν τον φαύλο κύκλο της δημοσιονομικής εκτροπής. Οι κυβερνήσεις υπόσχονται «δωρεάν» παροχές, γνωρίζοντας ότι δεν θα πληρώσουν οι ίδιες το τίμημα. Αντιθέτως, η επιβάρυνση μετακυλίεται στους μισθωτούς, στους αποταμιευτές και στις παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας, οι οποίες σταδιακά χάνουν την αυτονομία και την αγοραστική τους δύναμη. Ο πληθωρισμός καθίσταται έτσι ορατή ένδειξη της φθοράς της νομισματικής φερεγγυότητας και ουσιαστικά συνιστά μια μορφή σταδιακής χρεοκοπίας.
Η αύξηση των φόρων παρουσιάζεται ως εργαλείο δημοσιονομικής εξυγίανσης, όμως στην πράξη οδηγεί σε στασιμότητα και περαιτέρω διόγκωση του χρέους. Τα φορολογικά έσοδα εξαρτώνται από τον οικονομικό κύκλο, ενώ οι κρατικές δαπάνες λειτουργούν σωρευτικά και διαχρονικά. Με τον τρόπο αυτό, η εξίσωση ποτέ δεν ισοσκελίζεται. Αντιθέτως, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να δανείζονται, να ξοδεύουν και να μετακυλίουν το κόστος σε μελλοντικές γενιές.
Η ελπίδα ότι οι ίδιες οι κυβερνήσεις θα επιλέξουν να μειώσουν το χρέος και τις δαπάνες τους φαντάζει ουτοπική. Έχουν πάντοτε την ευχέρεια να επιβάλουν νέους φόρους και να μεταθέτουν την ευθύνη αλλού, αρνούμενες να παραδεχθούν τη συστημική φύση των δημοσιονομικών αδιεξόδων. Ταυτόχρονα, οι κεντρικές τράπεζες, που κάποτε λειτουργούσαν ως ανάχωμα στη δημοσιονομική ασυδοσία, έχουν απολέσει τον ρόλο τους. Δεν περιορίζουν πια την υπερβολή, αλλά τη συγκαλύπτουν, διαιωνίζοντας τις ανισορροπίες με τη νομισματική τους πολιτική.
Οι κυβερνήσεις, μέσα σε αυτό το περιβάλλον, έχουν υπερβεί πλέον τρία κρίσιμα όρια του δημόσιου χρέους: το οικονομικό, το δημοσιονομικό και το πληθωριστικό. Η επιμονή στην αύξηση του χρέους προκαλεί επιβράδυνση της ανάπτυξης, αύξηση της φορολογίας, απώλεια εσόδων και διεύρυνση των κρατικών παρεμβάσεων, δημιουργώντας έναν αυτοτροφοδοτούμενο μηχανισμό πληθωρισμού και στασιμότητας.
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, όπου οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να λειτουργήσουν ως θεματοφύλακες της σταθερότητας, απομένουν μόνο δύο πραγματικές εναλλακτικές: ο χρυσός και το Bitcoin. Ο χρυσός έχει ήδη ξεπεράσει το ευρώ ως δεύτερο αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο των παγκόσμιων κεντρικών τραπεζών και αναμένεται σύντομα να καταλάβει την κορυφαία θέση. Η εμπιστοσύνη στον κρατικό δανεισμό υποχωρεί, και οι αποδόσεις των ομολόγων ανεβαίνουν, σηματοδοτώντας τη σταδιακή εγκατάλειψη του χρέους ως ασφαλούς επενδυτικού προϊόντος.
Το Bitcoin, από την άλλη, προσφέρει ένα μοντέλο νομισματικής αποκέντρωσης. Ως αποκεντρωμένο νόμισμα, αρχίζει να λειτουργεί ως μέσο αποθήκευσης αξίας, εργαλείο προστασίας από τον πληθωρισμό και, σταδιακά, ως μονάδα λογιστικής μέτρησης. Οι πολίτες, αντιλαμβανόμενοι τη συνεχιζόμενη διάβρωση των fiat νομισμάτων, στρέφονται προς το Bitcoin για να διασώσουν την αξία των περιουσιακών τους στοιχείων. Το μήνυμα είναι σαφές: οι εποχές της νομισματικής αυθαιρεσίας και της δημοσιονομικής ασυδοσίας φτάνουν στο τέλος τους.
Η προοπτική αυτή κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτη είναι από τις κυβερνήσεις, οι οποίες αντιδρούν επιχειρώντας να διατηρήσουν τον έλεγχο μέσω της έκδοσης ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών (CBDC). Το εργαλείο αυτό, που παρουσιάζεται ως τεχνολογική καινοτομία, στην ουσία αποτελεί μέσο επιτήρησης και διατήρησης του κρατικού μονοπωλίου στο χρήμα. Η ΕΚΤ, βλέποντας την απώλεια επιρροής του ευρώ στο διεθνές σύστημα, προσπαθεί να καλύψει το κενό με το CBDC. Αντιθέτως, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση, απαγορεύοντας τα ψηφιακά κρατικά νομίσματα και ενθαρρύνοντας τη χρήση των κρυπτονομισμάτων.
Στο νέο αυτό περιβάλλον, ο χρυσός και το Bitcoin αναδεικνύονται στους βασικούς πυλώνες νομισματικής πειθαρχίας. Παίζουν τον ρόλο που θα όφειλαν να έχουν οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες, προσφέροντας σταθερότητα και αντικίνητρο για τον πληθωριστικό πειρασμό των κυβερνήσεων. Η απάντηση στην κρίση του κρατικού νομίσματος δεν είναι άλλη από τη νομισματική αποκέντρωση, την επιστροφή στον περιορισμό του κράτους και την υιοθέτηση εναλλακτικών μέσων αξίας.
Μέσα σε αυτή την αλλαγή εποχής, καθίσταται σαφές πως μόνο η τεχνολογική και θεσμική καινοτομία, όπως το blockchain και το αποκεντρωμένο χρήμα, μπορούν να προσφέρουν διέξοδο από τον φαύλο κύκλο των κρατικών υπερβολών. Το μέλλον του χρήματος δεν βρίσκεται πια στο εκτυπωτήριο, αλλά στον αλγόριθμο.
